بایگانی ماه نوامبر, 2015

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 31 سوره‌ی آل‌عمران می‌فرماید: «بگو ای پیامبر اگر شما خدا را دوست دارید پس خدا را پیروی کنید».

حدیث:

امام صادق علیه‌السلام فرمود: «دو برادر دینی همدیگر را ملاقات نمی‌کنند مگر، آن‌که برادرش را بیشتر دوست داشته باشد برتر است.»(جامع السعادات 3/184)

توضیح مختصر:

تشویق به محبت خدا برای بندگان، آرامش‌بخش، نویددهنده و کارساز است، اما موضوعاتی را باید متذکر شد: یکی اسبابِ خدادوستی است که در اخلاق خوب، دوستی برادران دینی، بغض در راه خدا، زهد در دنیا، فروبردن خشم، ذکر، سخاوت، آسان‌گیری، اعتدال در نفقه، کم گفتن و کم خوابیدن، کم خوری، صدقه دادن، عفو، نفع رساندن به خلق و … را می‌توان نام برد.
نشانه کسانی که خدا را دوست دارند این‌که: نیکان را دوست دارند، به اهل‌بیت پیامبر عشق می‌ورزند، یار او را دوست می‌دارند، آخرت را بر دنیا برتری می‌دهند اگر عبادتی می‌کند از روی محبت است، طاعت را بزرگ نمی‌شمارند، بلای او را خریدارند، دوری از تعلقات دنیا می‌نمایند، دین‌داری را خوب پیاده می‌کنند و … چون خدا آنان را دوست می‌دارد، با حیاء و پرهیزگار بوده و شکرگزاری را روا می‌دارند، شب‌زنده‌دار هستند، راضی به قضا و قدرند، کارهای پنهانی خوب انجام می‌دهند و توفیق همراهشان می‌شود.

1- محبت خدا به بندگان
روزی شخصی از بیابان به‌سوی مدینه می‌آمد، در راه دید پرنده‌ای به سراغ بچه‌های خود در لانه رفت، آن شخص کنار لانه پرنده رفت و جوجه‌ها را گرفت و به‌عنوان هدیه نزد پیامبر آورد.
چون به حضور پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم رسید، جوجه‌ها را نزد پیامبر گذاشت، در این هنگام جمعی از اصحاب حاضر بودند، ناگاه دیدند مادر جوجه‌ها بی‌آنکه از مردم وحشت کند آمد و خود را روی جوجه‌های خود انداخت.
معلوم شد مادر جوجه‌ها، به دنبال آن شخص به هوای جوجه‌هایش بوده، محبت و علاقه به فرزندانش به‌قدری بود که بدون ترس خود را روی جوجه‌هایش انداخت.
پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم به حاضران فرمود: «این محبت مادر را نسبت به جوجه‌هایش درک کردید، ولی بدانید خداوند هزار برابر این محبت، نسبت به بندگانش محبت و علاقه دارد.» (داستان‌ها و پندها 5/112 لئالی الاخبار)

2- محبت به چوب

ابوحنیفه به خدمت امام صادق علیه‌السلام برای استفاده از علم و شنیدن حدیث رفت و امام علیه‌السلام از خانه بیرون آمد درحالی‌که به عصا تکیه کرده بود.
عرض کرد: «یا بن رسول‌الله عمر شما به‌اندازه‌ای نرسیده که محتاج به عصا باشید!» فرمود: «چنین است که می‌گویی، لکن چون این عصای پیامبر صلی‌الله علیه و آله است خواستم به او تبرک بجویم.»
ابوحنیفه به‌سرعت خواست عصا را ببوسد که حضرت دست خود را گشود (آستین خود را بالا زد) و فرمود: «والله تو می‌دانی که پوست (دست) من از پیامبر است او را نمی‌بوسی و عصای پیامبر را که جز چوبی نیست می بوسی!!»

3- روغن‌فروش

امام صادق علیه‌السلام فرمود: مردی بود که روغن‌زیتون می‌فروخت، ولی مهر بسیار به پیامبر داشت، به‌طوری‌که هرگاه می‌خواست در پی کاری برود، اول می‌آمد به چهره‌ی پیامبر نگاه می‌کرد بعد به دنبال کارش می‌رفت.
هرگاه خدمت پیامبر می‌آمد آن‌قدر نگاه را ادامه می‌داد تا پیامبر به او نگاه کند روزی آمد و ایستاد تا به چهره پیامبر نظر افکند، بعد پی کار خود رفت، ولی لحظه‌ای بعد برگشت و چون پیامبر را دید با دست به وی اشاره کرد بنشیند، پیامبر فرمود: «چه بود که امروز کاری کردی که پیش‌ازاین نکرده بودی؟»
عرض کرد: «به خدایی که ترا به پیامبری برانگیخت چنان دلم را دوستی و یاد تو پر کرده که نتوانستم پی کارم بروم لذا به‌سوی شما برگشتم.»
پیامبر او را دعا کرد و فرمود: «خوب است.» پس از چند روز پیامبر او را ندید و جویای او شدند! عرض کردند: او را چند روز ندیدیم، پس پیامبر و اصحابش کفش به پا نمودند و به بازار آمدند.
ناگهان دیدند که در دکانش کسی نیست، از همسایگانش پرسیدند، گفتند: «یا رسول‌الله آن مرد وفات یافت، او نزد ما امین و راست‌گو بود جز آنکه در او خویی ناپسند بود.»
فرمود: چه بود؟ عرض کردند از نامحرم‌ها پرهیز نداشت و گاهی پی زن‌ها می‌رفت. پیامبر فرمود: «خداوند او را بیامرزد، زیرا آن‌چنان مرا دوست می‌داشت که اگر نخّاس (کسی که افراد آزاد را به‌جای عبد می‌فروشد) می‌بود خداوند او را می‌آمرزید.» (نمونه معارف 4/135- روضه کافی ص 77)

4- جوان یهودی

روزی سلمان فارسی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام کشف یکی از اسرار نهان را درخواست کرد، امیرالمؤمنین علیه‌السلام او را به قبر یک یهودی راهنمایی فرمود.
سلمان به امر امام به قبرستان رفت و برزخ آن یهودی را که محب امیرالمؤمنین بود با چشم بصیرت دید و مشاهده کرد که: درجایی بسیار دلگشا و خوب، بر قصری عالی نشسته است.
سلمان از او سؤال نمود که: «تو را کدام طاعت بدین مقام و منزلت رسانیده است بااینکه بر دین یهودی بوده‌ای؟»
گفت: «مرا از شرف اسلام بهره‌ای نبود، ولی امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام را دوست می‌داشتم و همان محبت خالصانه، در برزخ موجب این مقامات شده است.» (ریاض المحبین ص 133)

5- دوست واقعی

مسلم مجاشعی جوانی بود از اهل مدائن که در زمان فرمانداری حذیفه بن یمان در مدینه به حذیفه گرایید.
به‌وسیله حذیفه از دوستان فدایی امیر مؤمنان گردید. در جنگ جمل امیر مؤمنان برای اتمام‌حجت با مردم بصره و لشکر عایشه قرآنی به دست گرفت و فرمود: «کیست که این قرآن را ببرد و بر این مردم عرضه کند و ایشان را به‌حکم آن بخواند!»
مسلم جوان، قرآن را از امام گرفت و به میدان رفت. امام در این هنگام فرمود: «همانا این جوان از کسانی است که خداوند دل او را از هدایت و ایمان پر کرده، اما او کشته می‌شود و من به خاطر ایمانش به او علاقه‌ی فراوان دارم و این لشکر هم پس از کشتن او رستگار نمی‌شوند.»
مسلم سپاه عایشه و مردم را به‌حکم قرآن دعوت کرد، ولی آن‌ها دست راستش را قطع کردند، او قرآن به دست چپ گرفت، دست چپ او را قطع کردند، قرآن را به دست‌های بریده بر سینه چسبانید و خون بر آن جاری بود که سپاه دشمن یک‌باره بر او حمله کردند و او را قطعه‌قطعه نمودند و شکمش را دریدند. (شاگردان مکتب ائمه 3/361- تحفه الاحباب ص 360)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 36 سوره آل‌عمران می‌فرماید: «(مادر مریم گفت): خدایا او را مریم نامیدم او و فرزندانش را از [وسوسه‌های] شیطان رانده‌شده در پناه تو قرار می‌دهم».

حدیث:

مردی نزد پیامبر صلی‌الله علیه و آله آمد و عرض کرد: «به چه کسی خوبی کنم؟» فرمود: «مادرت» بار دیگر سؤال کرد، فرمود: «مادرت» بار سوم سؤال کرد، فرمود: «مادرت» بار چهارم سؤال کرد، فرمود: «پدرت.» (محجه البیضاء،3، ص 439)

توضیح مختصر:

بعد از بندگی خدا و شرک نورزیدن، خداوند امر به احسان به پدر و مادر نموده است. البته زحمت مادر در ایام بارداری و پس از زایمان، کودکی، جوانی و تا آخر عمر فرزند، بسیار است. ایام دو سال شیرخواری، پوشاک و خوراک، تربیت، حمام بردن، الفبای کلمات را یاد دادن و… همه به عهده‌ی مادر است و پدران به خاطر کار بیرونی و … کمتر نسبت به فرزندان اهتمام دارند. حق حضانت برای همسر است و شوهر نمی‌تواند به زور میان مادر و طفل جدایی بیندازد و نگذارد مادر، فرزندش را ببوسد یا در آغوش بگیرد. رأفتی که خداوند در دل مادر انداخته واقعاً جای شک نیست که خاص است و قابل التفات و توجه. اگر مادر موسی قنداقه ی موسی را به امر خدا در صندوقی نهاد (سوره قصص، آیه‌ی 7) و در درون آب قرار داد و درعین‌حال بعد از چند روز موسی را به‌عنوان شیر خوردن به مادرش برگرداند بااینکه در منزل فرعون بود. خداوند در قرآن می‌فرماید: «ما عیسی و مادرش را آیت روشنی برای همه عالمیان قرار دادیم.» (سوره انبیاء، آیه‌ی 91) و در سوره مریم آیه 28 خداوند نقل می‌فرماید: مردم به مریم که عیسی را متولد کرد گفتند: «مادرت زن بدکاره نبوده» پس جایگاه مادران خاص است که دلالت بر طهارت و پاکیزگی آنان دارد که مادرانِ انبیاء و امامان می‌شوند.
شریعت مقدسه به خاطر رنج بی‌شمار مادر و پدر، آن‌ها را جزء اول دسته ارث برنده قرار داده است و خودِ این موضوع، قابل نظر و توجه است.

1- ناله‌ی هنگام زایمان

مردی خدمت پیامبر صلی‌الله علیه و آله رسید و گفت: پدرم از دنیا رفته است، مادرم فرتوت و شکسته شده، من مانند بچه‌های کوچک، غذا را نرم کرده و در دهانش می‌گذارم، او را مانند بچه‌های شیرخوار، در پارچه‌ای می‌پیچم و در گهواره می‌گذارم و می‌جنبانم تا به خواب رود تا کارش به‌جایی رسید که نفهمیدم چه می‌خواهد؛ از خدا خواستم مرا پستانی بدهد تا او را شیر دهم و خداوند دعایم را مستجاب کرد. پس سینه‌ی خود را باز کرد و پستان‌ها نمایان شد و کمی فشرد و شیر از آن خارج شد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله از دیدن این منظره، قطرات اشک از چشمانش فروریخت و فرمود: «موفقیت شایانی پیدا کردی. از خدا با نیت خالص درخواست کردی، پس خدا دعایت را مستجاب نمود.»
عرض کرد: «آیا زحمات و حقوق او را جبران کرده‌ام؟» فرمود: «هرگز! جبران یک ناله از ناله‌های هنگام زایمان را که مادرت از فرط رنج و فشار درد می‌کشید نکرده‌ای.» (پند تاریخ 1/89- مستدرک الوسائل،2/631)

2- مادر بر دوش

مردی مشغول طواف کعبه بود و مادرش را بر دوش گرفته بود و طواف می‌داد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله را در همان حال مشاهده نمود و عرض کرد: «آیا حق مادرم را با این کار انجام دادم؟» فرمود: «نه! حتی جبران یکی از ناله‌های هنگام وضع حمل او را به جا نیاورده‌ای.» (تفسیر نمونه،12/80-داستان‌های تفسیر، ص 296)

3- اُمِّ وَهَب

امِّ وهب در کربلا بود و به پسرش گفت: «پسرِ دختر پیامبر صلی‌الله علیه و آله را دریاب و او را یاری کن!» وهب اطاعت کرد و به میدان رفت. حمله‌ای کرد، مدتی جنگید و برگشت. از مادرش پرسید: «مادر! آیا از من راضی شدی؟»
گفت: «وقتی از تو راضی می‌شوم که در راه امام حسین علیه‌السلام کشته شوی.» همسر وهب که نو عروس بود گفت: «کجا می‌روی؟» مادرش گفت: «پسرم! مبادا حرف زنت را بشنوی! امروز، روز امتحان تو است؛ اگر امروز خود را فدای حسین علیه‌السلام نکنی، شیرم را بر تو حلال نخواهم کرد.» وهب دیگر بار به میدان رفت، نبرد نمود و شهید شد. مادر، سر جوان را در آغوش گرفت و به سینه چسبانید و گفت: «اکنون از تو راضی شدم و شیرم را بر تو حلال کردم.» (زنان نمونه، ص 70-بحارالانوار،45/16)

4- اجازه‌ی ورود

مردی از پیامبر صلی‌الله علیه و آله پرسید: «آیا هنگامی‌که می‌خواهم وارد خانه‌ی مادرم شوم، باید اجازه بگیرم؟» فرمود: «آری!» گفت: «مادرم غیر از من خدمتگزاری ندارد، بازهم باید اجازه بگیرم؟» فرمود: «آیا دوست داری او را عریان و برهنه ببینی؟» گفت: «نه!» فرمود: «پس از او اجازه بگیر.» (داستان‌های تفسیر نمونه، ص 297)

5- مادر حارثه بن سراقه

در جنگ بدر، تیری به گلوی حارثه رسید و شهید شد. خبر شهادت او را به مادرش رساندند. مادرش گفت: «به خدا قسم بر او گریه نخواهم کرد تا آنکه پیامبر خدا صلی‌الله علیه و آله را بیابم و از او بپرسم که اگر پسرم در بهشت باشد، هرگز بر او نگریم و اگر در آتش باشد پس همه‌ی عمر بر او خواهم گریست.»
وقتی پیامبر صلی‌الله علیه و آله از جنگ به مدینه برگشتند، مادر حارث از پیامبر صلی‌الله علیه و آله درباره‌ی آخرت پسرش سؤال کرد.
پیامبر فرمود: «چه می‌پنداری؟ آیا گمان می‌کنی که فقط یک بهشت است؟ خیر. بهشت‌های فراوانی وجود دارد و سوگند به کسی که جانم در دست اوست فرزندت در بهترین بهشت اوست.» مادر گفت: «پس هرگز بر او نخواهم گریست.» (المغازی،1/70-زنان نمونه ص 219)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 161 سوره‌ی بقره می‌فرماید: «کسانی که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آن‌ها خواهد بود».

حدیث:

امام باقر علیه‌السلام فرمود: «هرگاه لعنت از دهان گوینده‌اش بیرون آمد اگر آن شخص سزاوار لعن باشد، به او تعلّق می‌گیرد و اگر نباشد به صاحبش برمی‌گردد.» (جامع السعادات 1/317)

توضیح مختصر:

اگر دشنام و نفرین و راندگی، نسبت به کسی ابراز شود، آن را لعنت گویند. اولاً مورد لعنت باید ثابت شود تا نفرین شامل آن شخص بشود. پس از اثبات، مجوزی از شریعت باید باشد چه آن‌که حب و بغض، تعصب و تقلید و مانند این‌ها سبب می‌شود که جنبه نفسانیت غالب باشد نه جنبه شریعت. مثلاً از امیرالمؤمنین علیه‌السلام روایت است که: خداوند لعنت کند امربه‌معروف کنندگانی که خود، آن معروف را ترک کنند و نهی از منکر کنندگانی که خود، عامل اجرای آن ناشایست هستند. (بیان السعاده 2/28)
خداوند، کفّار را به خاطر کفرشان لعنت کرده است. افرادی که از روی تورات نشانه‌های پیامبر را درست تشخیص دادند ولی منکر پیامبر شدند نیز مورد لعنت قرار گرفتند.
کتمان کنندگان حق، مورد لعنت قرار می‌گیرند. از امام باقر علیه‌السلام است که فرمود: کسی که بدون علم و هدایت، به مردم فتوی دهد ملائکه رحمت و ملائکه عذاب او را لعنت می‌کنند و کسانی که عمل به فتوای او می‌کنند به او ملحق می‌شوند. (بیان السعاده 2/332)
لعنت، طرد کردن خدا شخص را از رحمت خودش می‌باشد و این خود، عقوبت است. پیامبر در آخرین لحظات عمر مبارک، دستور داد لشکر با اُسامه به جنگ بروند. بعد فرمود: خدا لعنت کند کسی که از لشکر اُسامه تخلّف نماید. آنانی که تخلّف کردند، در دنیا و آخرت مشمول لعنت و طرد از رحمت الهی قرار گرفتند.

1- لعنت به مشرکین

روزی پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و تعدادی از اصحاب، برای بازدید لشکری از اسب‌های جنگی، از خانه خارج شدند. در بین راه از کنار قبر ابی اُحیحه عبور کردند. در این هنگام ابوبکر که همراه او بود، گفت: «خانه صاحب این قبر را لعنت کند، اگر زنده بود، مانع از حق بود و پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم را تکذیب می‌کرد.»
خالد پسر ابی أحیحه که از همراهان بود، گفت: «خدا ابوقحافه را لعنت کند که نه میهمان دار بود و نه با دشمن مقابله می‌کرد. خدا لعنت کند هر کدام از این دو که تحمل مرگشان برای مردم ما آسان‌تر بود.»
پیامبر توقف کردند و زمام مرکب را به گردنش انداخته و فرمودند: «وقتی می‌خواهید درباره‌ی مشرکین (لعنت و نفرین) سخن بگویید، به طور عمومی و کلی بگویید و کسی را به طور مشخص نام نبرید.» پس بازدید خود را انجام داده، به خانه‌هایشان برگشتند. (شنیدنی‌های تاریخ، ص 282- محجه البیضاء 5/218)

2- علت نفرین

اُسامه گفت: روزی پیامبر اسلام یکی از یارانش را به مأموریتی فرستاد. آن مرد در انجام مأموریت سستی کرد و نسبت به رسول خدا دروغ بست. پیامبر از این کار مرد به شدت ناراحت شدند و او را نفرین کردند.
بعداً بر اثر نفرین پیامبر او را در بیابانی به صورت مُردار یافتند، در حالی که شکم او شکافته شده بود و زمین جنازه او را نپذیرفته بود. (تجلی امیر مؤمنان ص 45- الغدیر 2/162)

3- ابوسفیان

روزی ابوسفیان بر الاغی سوار بود و معاویه افسار الاغ او را بر دست داشت. پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: خدا لعنت کند سواره و کشنده‌ی افسار سواری را.
روزی در منزل معاویه عده‌ای همانند عمرو عاص و عتبه بن ابی سفیان و مغیره بن شعبه در آنجا جمع بودند. پس امام حسن علیه‌السلام را طلبیدند. چون حضرت تشریف آورد، هر کدام زخم‌زبان و ملامتی می‌کردند. پس حضرت به معاویه فرمود:
رسول خدا در هفت جا ابوسفیان را لعنت فرمود. (تتمه المنتهی، ص 31) وقتی ابوسفیان پیامبر را در هزار بیت از اشعار، هجو (بدگویی) کرده بود، پیامبر عرض کرد: بارالها من نه شعر می‌گویم و نه سزاوار شعر گفتنم. از من، به‌عوض هر حرفی از این اشعار، او را هزار لعنت کن. (علم اخلاق اسلامی 1/386)

4- نفرین نوح علیه‌السلام

حضرت نوح طبق نص صریح قرآن قریب نهصد و پنجاه سال مردم را به‌سوی خدا دعوت کرد؛ اما مردم به جز عده‌ی کمی به او ایمان نیاوردند.
چون یک سوم (300 سال) از مدت عمر تبلیغ گذشت، نماز صبحی را خواند و خواست نفرین کند که فرشتگان آمدند و سلام کردند و گفتند: «خواهش ما این است که نفرین را به تأخیر اندازی، زیرا این عذاب خدا نخستین عذاب در روی زمین به این گستردگی است.»
پس نفرین نکرد و بعد از سیصد سال دوم خواست نفرین کند، ملائکه آمدند و تقاضا کردند که نفرین را به تأخیر بیاندازد، او هم قبول کرد.
چون مدت تبلیغ به سر رسید، بعد از نماز عرض کرد: «خدایا، جز این افراد اندک، کسی به پیروی نمانده است؛ می‌ترسم اینان پراکنده شوند.»
خداوند فرمود: دعایت مستجاب شد. حال کشتی درست کن… بعدازآن عذاب نازل شد. (تاریخ انبیاء 1/52)

5- حرمله

منهال بن عمرو گوید: من بر امام سجاد علیه‌السلام وارد شدم، پس‌ازآن که از مکّه مراجعت کرده بودم. امام فرمود: «حرمله (قاتل علی‌اصغر) در چه حالی است؟» عرض کردم: «از کوفه که می‌آمدم هنوز زنده بود.»
امام دستانش را به‌سوی آسمان بلند کرد و نفرین کرد و گفت: «خدایا حرارت آتش را به او بچشان. اَللّهُمَّ اَذِقْهُ حَرَّ الحَدیدْ: خدایا حرارت آهن را به او بچشان.»
منهال گوید: پس به کوفه بازگشتم. مختار تازه قیام کرده بود و با من دوست بود. با او به کناسه ی کوفه رفتیم، جمعی با شتاب آمدند و گفتند: ای امیر بشارت باد که حرمله دستگیر شد.
پس حرمله را نزد مختار آوردند، اول دست‌ها و پاهای حرمله را با شمشیر (آهن) قطع کردند و سپس او را در آتش انداختند.
منهال گوید: به یاد نفرین امام افتادم و سبحان الله گفتم. مختار گفت: «این تسبیح از روی تعجب بود؟!»
من نفرین امام سجاد را برای مختار نقل کردم. مختار خوشحال شد و دو رکعت نماز خواند و سجده کرد که دعای امام به دست او مستجاب شد و شکر خدا کرد که این توفیق نصیب او شد. (قصه کربلا ص 658- بحارالانوار 45/332 و 375)

قرآن:

خداوند متعال در آیات 64-45 سوره‌ی صافات می‌فرماید: «در بهشت جام شرابی طهوری است که سپیده و روشن و آشامندگان لذت کامل برند».

حدیث:

امام علی علیه‌السلام فرمود: «چه دور است بین دو عمل، عملی (نافرمانی) که لذت آن بگذرد و زیان آن بماند و عملی (طاعت) که رنج آن بگذرد و پاداش آن بماند.»

توضیح مختصر:

دنیا دارای مظاهر زیبایی و لذائذ گوناگون می‌باشد و هر چیزی برای جنس خود، در مورد یا موارد خاص لذّت بخش است. گرسنه از غذا، داماد از عروس، حریص از پول جمع‌کردن، عالم از تدریس، قهرمان از غلبه بر رقیبش و … لذّت می‌برند.
تشنه در زمستان از خوردنِ آب سرد لذّت نمی‌برد، امّا در تابستان لذّت می‌برد چون هوای گرم و روزهای طولانی اقتضاء آب سرد و شربت خوردن را می‌کند. لذّتی که مرد از همسرش و همسر از شوهرش می‌برد موضوع خاص خودش می‌باشد. آنچه حلال است و مباح، هیچ مشکلی وجود ندارد و فقط افراط‌وتفریط کردن احتمال دارد در دراز مدّت، عوارض جانبی داشته باشد چنان که به تجربه این نکته واضح شده است.
اما لذائذ محرّم مانند شراب خواری، زنا و … در شریعت مذموم شده است و شخص در لذّت نامشروع به کیفر و عقاب و امراض و … مبتلا می‌شود. پس عدم رجوع و توبه از لذائذ آنی و زودگذر و غیر مشروع، لزوم دارد. نفْسِ سرکش و امّاره به لذّت تمایل بسیار او به آن چیز لذیذ است و اِلّا خوردن و آشامیدن و مجامعت با همسر و … همه از محلّل و مباح هستند و ضرورت اقتضای این‌ها را دارد فقط افراط‌وتفریط احتمال دارد در بلند مدت عارضه‌ای در بعضی موضوعات ایجاد کند.

1- لذّات هفتگانه

روزی جابر بن عبدالله انصاری رحمه الله علیه خدمت امام علی علیه‌السلام بود و آه عمیقی کشید.
امام فرمود: «گویی برای دنیا، این‌گونه نفس عمیق و آه طولانی کشیدی؟»
جابر عرض کرد: «آری به یاد روزگار و دنیا افتادم و از ته قلبم آه کشیدم.» امام فرمود: «ای جابر، تمام لذّت‌ها و عیش‌ها و خوشی‌های دنیا در هفت چیز است: خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها، شنیدنی‌ها، آمیزش جنسی، سواری و لباس، اما لذیذترین خوردنی عسل است که آب دهان حشره‌ای بنام زنبور است.
گواراترین نوشیدنی‌ها آب است که در همه جا فراوان است. بهترین شنیدنی‌ها غِناء و ترنّم است که آن‌هم گناه است. لذیذترین بوئیدنی‌ها بوی مشک است که آن خون خشک و خورده شده از ناف یک حیوان (آهو) تولید می‌شود.
عالی‌ترین آمیزش، با همسران است و آن‌هم نزدیک شدن دو محل ادرار است. بهترین مرکب سواری اسب است که آن‌هم (گاهی) کُشنده است. بهترین لباس، ابریشم است که از کرم ابریشم به دست می‌آید. دنیایی که لذیذترین متاعش این طور باشد انسان خردمند برای آن آه عمیق نمی‌کشد.»
جابر گوید: سوگند به خدا بعدازاین موعظه، دنیا در قلبم راه نیافت. (داستان‌ها و پندها، ج 10، ص 153- ج 78، ص 11)

2- توصیف زیبایی

در زمان پیامبر دو نفر به نام هیث و ماتع در مدینه زندگی می‌کردند. این دو آدم‌های هرزه‌ای بودند و همواره سخنان زشت می‌گفتند و مردم را می‌خنداندند و عفت کلام را مراعات نمی‌کردند.
روزی این دو نفر با یکی از مسلمانان سخن می‌گفتند و رسول خدا صلی الله علیه و آله در چند قدمی آن‌ها، سخن آن‌ها را می‌شنید که می‌گفتند: هنگامی که به شهر طائف هجوم بردید و آنجا را فتح نمودید، در آنجا در کمین دختر غیلان ثقفی باش، او را اسیر کرده و برای خود نگه دار که او زنی خنده‌رو، درشت چشم، جاافتاده، کمر باریک و قد کشیده است، هرگاه می‌نشیند با شکوه جلوه می‌کند و هرگاه سخن می‌گوید، سخن دلربا و جاذب است، رخ او چنین و پشت رخ او چنان است و …!
با این توصیفات آن مسلمان را تحریک کردند، پیامبر فرمود: «من گمان ندارم که شما از مردانی که میل جنسی به زنان دارند باشید، بلکه به گمانم شما افراد سفیهی که میل جنسی ندارند باشید (عنین)، از این رو زیبایی زنان را (بدون آن‌که خود لذّت ببرید) به زبان می‌آورید (و موجب آلودگی دیگران می‌شوید).»
آنگاه پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم آن‌ها را از مدینه به سرزمین «غرابا» تبعید کرد، آن‌ها فقط در هفته، روز جمعه برای خرید غذا و لوازم زندگی، حق داشتند به مدینه بیایند. (حکایت‌های شنیدنی، ج 3، ص 89- بحارالانوار، ج 22، ص 88)

3- لذت مناجات

غلامی بود که با خواجه و مالک خود قرار داده بود که روزی یک درهم به خواجه بدهد و شب هرجایی که بخواهد برود.
خواجه روزی مدح غلامش را به نزد جمعی نمود، یکی گفت: «شاید این غلام قبرها را می‌کَنَد و کفن می‌دزدد و می‌فروشد و این درهم را به تو می‌دهد.»
خواجه مغموم شد و شب چون غلام اجازه رفتن را گرفت در پی غلام آمد، دید غلام از شهر بیرون رفته و وارد قبرستان شد. وارد قبر وسیعی شد و لباس سیاه پوشیده و زنجیر بر گردن انداخته، روی بر خاک می‌مالد و با مولای حقیقی راز و نیاز می‌کند و از مناجات لذّت می‌برد.
خواجه چون این را دید گریان شد و بر سر قبر تا صبح نشسته و غلام تمام شب را مشغول عبادت و راز و نیاز بود.
چون صبح شد عرض کرد: خدایا می‌دانی که خواجه‌ام یک‌درهم می‌خواهد من ندارم تویی فریادرس محتاجان؛ چون مناجات تمام شد نوری در هوا پیدا شد و درهمی از نور به دست غلام آمد.
خواجه چون چنین دید و غلام را در برگرفت. غلام اندوهناک شد و گفت: «خدایا پرده‌ام را دریدی و رازم را کشف کردی، جانم را بگیر.» همان‌دم جان سپرد. خواجه مردم را خبر داد و جریان را نقل کرد و او را در همان قبر دفن نمود.

4- پالوده یا لوذینه

نزاعی بین هارون الرّشید و همسرش زبیده در گرفت، در این که پالوده یا لوذینه کدام یک لذیذتر و گواراتر است؟
ابی یوسف قاضی را برای انتخاب و رأی قبول کردند. او گفت: «من چیزی را که از دیده‌ام پنهان است چگونه قضاوت کنم؟»
هارون دستور داد هر دو را نزدش حاضر نمودند و او گاهی از این و گاهی از آن می‌خورد تا هر دو ظرف نصف شدند. پس سر برداشت و گفت: من نمی‌توانم بین آنان حکومت کنم، زیرا بعد از خوردن هر کدام از آن‌ها تصمیم می‌گیرم رأی صادر کنم دیگری خود را نمایش می‌دهد و با زبان حال می‌گوید: من لذیذترم و گواراترم؛ و این دو دشمن دیرینه با یکدیگر سازش نمودند فرقی بین آنان نیست. (نمونه معارف، ج 1، ص 281-مجانی، ج 2، ص 335)

5- لذت از قتل نفْس

حجاج بن یوسف ثقفی که از جانب بنی امیّه قریب بیست سال امارت داشت، کشتار بسیاری کرد، می‌گفت: «من از چیزهایی که لذّت می‌برم کشتن انسان است آن‌هم در حضور من، سر از بدن ببرند و شخص در خونش دست و پا بزند و از رگ‌های گلوی او خون جستن کند، لذّتش نزدم بهتر است از ازدواج با باکره جمیله.» (جامع النورین، ص 331)
و آن قدر در این مسأله لذّت می‌برد که سه کیلو آرد برای نان پختن برایش آوردند، او گفت: با خون سادات خمیر کنید و نان بپزید؛ که افطار را با آن آغاز کنم. (پند تاریخ، ج 3، ص 164)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 26 سوره اعراف می‌فرماید: «ای فرزندان آدم! لباسی برای شما فرستادیم که اندام شما را می‌پوشاند و مایه‌ی زینت شماست».

حدیث:

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود: «جامه‌ای بپوش که بدان مشهور نشوی و موجب عیب تو نگردد.» (غررالحکم،2/401)

توضیح مختصر:

لباس نوعی ساتر است که انسانی برای حفظ از گرما و سرما می‌پوشد و پوششی که عورت و اندام را از نظر نامحرمان بازمی‌دارد. در شریعت: البسه و جامه (پوشیدن به‌عنوان مستحب و مکروه) در کتاب‌های مربوطه نوشته شده است. امّا آنچه مهم است آن است که لباس از پول حلال به‌دست‌آمده باشد و شأن هرکسی از کودک و جوان و پیر، به شکل خاص است. لباس علما و لباس کشاورزان باهم فرق می‌کند و این بستگی به شأن و شغل و عِرقیات دارد ولی نباید زن لباس مرد و مرد لباس زن بپوشد. این وضعی که الآن در دنیا مشاهده می‌شود فرهنگ غربی است که برای مردم جهان سوّم به ارمغان آوردند. به خاطر شبیه بودن و نوع آرایش و تغییر شکل و زیبایی سازی اندام و صورت و مو و … گاهی تشخیص مرد از زن مشکل می‌شود. شأنیّت زن به پوشش لباس زنانه و مرد هم به ساتر خاص خودش می‌باشد. در ایّام حج، خداوند برای یگانگی و یکی شدن، لباس احرام را به یکرنگ دستور داده تا غنی و فقیر، زردار و مستضعف و… به یک‌شکل و لباس باشند و فرقی میان آن‌ها نباشد، مگر به تقوی، چون دین اسلام دارای قوانینی بوده و شئون افراد را در نظر دارد، پس از تشبیه به دشمنان نهی فرموده است. همچنین لباس زن و فرزند را در نفقه پدر و شوهر قرار داده و از اسراف و تبذیر حتّی در البسه بر حذر داشته است.

1- لباس یوسف

وقتی‌که برادران یوسف علیه‌السلام او را در چاه افکندند، شب‌هنگام گریان به سراغ پدر آمدند و گفتند: ای پدر! ما رفتیم و مشغول مسابقه شدیم و یوسف را نزد اثاث خود گذاردیم. [ناگهان گرگی حمله‌ور شد] و او را خورد. پس پیراهن یوسف را که با خون بزغاله‌ای آغشته کرده بودند، نزد پدر آوردند. یعقوب فهمید که گفتار اینان دروغ است.
بعد از سال‌ها (چهل سال) که یوسف پادشاه شد؛ و یعقوب و برادران و اقوام به مصر آمدند و جمال یوسف را دیدند و یوسف از آن‌ها پذیرایی کرد، شب‌هنگام وقت خواب، یعقوب و یوسف تنها شدند و یعقوب فرمود: «جریان گذشته‌ی خود و برادرانت را برایم نقل کن.»
یوسف گفت: «ای پدر! خدا گذشته‌ی آنان را آمرزید و من از برادرانم گِله ندارم و سرزنش نمی‌کنم و … خدا مرا عزیز مصر کرد و همه الآن جمع و صحیح و سالم هستیم.»
یعقوب قبول نکرد و اصرار کرد و قسم داد که قضایای گذشته‌ی برادران را برایم نقل کن. یوسف به تقاضای پدر، ماجرا را این‌گونه شرح داد که: چون برادران، مرا از نزدت بیرون بردند، مرا کتک زده و زخم‌زبان زدند. آب ندادند و سیلی می‌زدند و … من هر چه تقاضا و خواهش می‌کردم و می‌گریستم، آنان دلشان به من نرم نمی‌شد تا این‌که تصمیم گرفتند، مرا به چاه بیندازند.
لباس‌هایی که به من پوشانده بودی، از من کندند، و فقط پیراهنی در برم بود. گفتم: برادران! اگر در ته چاه بمیرم، بگذارید پیراهنی بر تنم باشد.
روبیل که از همه قوی‌تر و بی‌رحم‌تر بود، سیلی بر من نواخت و پیراهنم را از تنم بیرون کشید و مرا برهنه درون چاه انداختند.
یعقوب گوش می‌کرد، وقتی به اینجا رسید، صیحه ای زد و به زمین افتاد و بی‌هوش شد. (جامع النورین، ص 337)

2- هوای سرد و نداشتن لباس

سعدی می‌گوید: یکی از شعرا نزد رئیس دزدان رفت و قصیده‌ای در مدح و ثنای او خواند. رئیس دزدان دستور داد تا لباس او را بکَنند و او را از محل دور کنند.
شاعر مسکین در هوای سرد، در حال رفتن بود که سگ‌های ده به دنبالش راه افتادند. خواست سنگی بردارد و به سگ‌ها بزند و آنان را از خود دور سازد، دید که زمین یخ بسته، بنابراین عاجز شد و گفت: «اینان چه حرام‌زاده مردمی هستند که سنگ را بسته‌اند و سگ را گشاده و ول کرده‌اند!»
برای رئیس دزدان این جمله را وقتی نقل کردند، خندید و وی را نزد خود طلبید و گفت: «ای شاعر چیزی از من بخواه!»
گفت: اگر انعام کنی، لباس خود را می‌خواهم. پس لباس او را داد و مبلغی پول و پوستینی (برای هوای سرد) به وی بخشید. (ریاض الحکایات، ص 154- گلستان سعدی)

3- لباس شیطانی

گروهی از مسیحیان نجران در سال نهم هجری به مدینه آمدند تا با پیامبر ملاقات کنند. لباس آنان بسیار بلند و مزّین به دیباج و گوهرهای مخصوص بود که در عرب کسی این‌چنین لباس نمی‌پوشید.
پس نزد پیامبر آمدند و سلام کردند. پیامبر جواب سلام آن‌ها را نداد و با آن‌ها صحبت نکرد.
کسی از آنان به امیرالمؤمنین علیه‌السلام گفت: «ای علی! چرا پیامبر این‌چنین رفتار کرد؟» فرمود: «زیرا لباس اینان زینتی است و انگشترهای گران‌قیمت دارند.»
پس آن‌ها لباس معمولی پوشیدند و انگشترها را از دست بیرون کردند. سپس نزد پیامبر آمدند و سلام دادند، پس پیامبر جواب سلام آن‌ها را داد و به نیکی با آن‌ها رفتار نمود و سپس فرمود:
«به خدایی که مرا به ‌حق مبعوث کرده، بار اول که اینان نزد من (با آن لباس و انگشتر) آمدند، دیدم شیطان همراه آن‌ها بود (بدین علت به آنان عنایتی نکردم).» (سفینه البحار،2/504)

4- پیراهن حاکم مسلمین

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در زمانی که حاکم مسلمین بود، وارد بازار شد و پیراهنی به قیمت سه درهم و نیم خریداری کرد و همان‌جا پوشید.
حضرت نگاه کرد و دید آستین آن مقداری بلند است. ازاین‌رو به خیاط گفت: بلندی این آستین را قطع کن. خیاط مقداری از بلندی آستین‌کوتاه کرد و عرض نمود: اجازه می‌دهید لبه‌ی آن را بدوزم؟ فرمود: خیر؛ این بگفت و درحالی‌که محل بریدگی پیراهن آویخته (و ریشه‌ریشه) بود، حرکت کرد و رفت و با خود گفت: «همین تو را کافی است.» (شنیدنی‌های تاریخ، ص 116 – محجه البیضاء 4/191)

5- شلوار

حضرت علی علیه‌السلام فرمود: در روزی بارانی، همراه رسول خدا صلی‌الله علیه و آله در بقیع نشسته بودم که زنی سوار بر درازگوشی عبور کرد.
دست حیوان داخل گودالی رفت، در نتیجه زن به زمین خورد؛ لذا پیامبر صلی‌الله علیه و آله چهره‌ی مبارکش را برگرداند. من عرض کردم: ای رسول خدا! آن زن شلوار پوشیده است. پیامبر سه مرتبه فرمود: خدایا! زنانی را که شلوار استفاده می‌کنند، مورد آمرزش و مغفرت قرار بده!
ای مردم! از شلوار استفاده کنید، چراکه شلوار بهترین پوشش برای اندام شما است و با آن زنانتان را هنگام خروج از منزل حفظ می‌کنید. (تربیت اجتماعی، ص 305 – مستدرک الوسائل، ج 3، ص 244)