بایگانی دسته ی هـ – ی

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 76 سوره‌ی مریم می‌فرماید: «خدا هدایت یافتگان را بر هدایتشان می‌افزاید».

حدیث:

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «ای علی اگر خدا به‌وسیله‌ی تو مردی را هدایت کند برای تو به‌اندازه‌ی آنچه آفتاب بر آن می‌تابد، خیر قرار داده است.» (سفینه البحار 2/700)

توضیح مختصر:

هدایت به معنای دلالت است به‌سوی چیزی و در قرآن اشاره شده است به صراط مستقیم؛ یعنی ما از خدا بخواهیم ما را به مطلوب خودش برساند که آن، راه روشن راست است. البته حق‌تعالی اسباب و نشانه‌های هدایت را برای همگان به نوعی بازکرده است تا کسی انکار مادی نداشته باشد خواه آن نشانه، خلیفه باشد یا کتاب آسمانی یا براهین و دلایل در مصنوعات و مظاهر خلقت و…؛ تا بنده گمراه نشود و به خواست و هدف الهی برسد. همه‌ی آیات و آثار به نوعی دالّ بر رفتن به‌سوی یکی که صانع و خالق است می‌باشد و لکن در راه رسیدن به مقصود، سبیل و طُرق، گوناگون است. ازیک‌طرف هادیان صادق و از طرفی شیطان‌صفتان و افراد قطاع طریق عباد هستند تا شخص، جذب کدام‌یک شود و در تار صواب بیفتد یا به دام ضلال؛ چون سبیل‌ها بسیار و هرکدام دارای مراتبی است. بنده‌ی خدا در نماز (سوره حمد) از خداوند صراط مستقیم را می‌خواهد که آن راه امیرالمؤمنین علیه‌السلام است. شیعه در پنج نماز واجب از خداوند می‌خواهد در این هدایت، آن به آن و لحظه‌به‌لحظه، درجات و مراتب به صراط را بر او بیفزاید که این نعمت کامل را خدا به هرکسی بدهد، نجات یابد.

1- دروغ‌گو هدایت یافت

روزی خَوّات بن جُبیر در راه مکه با عده‌ای از زن‌های طایفه بنوکعب نشسته بود (و با آن‌ها گفت‌وشنود داشت) اتفاقاً حضرت رسول صلی‌الله علیه و آله ازآنجا عبور می‌کرد به او فرمود: «چرا با زن‌ها نشسته‌ای؟»
گفت: «شتری دارم که سرکش است و مرتب فرار می‌کند، اینجا آمده‌ام تا این زن‌ها طنابی برایم ببافند تا شتر را با آن ببندم.»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله چیزی نفرمودند و رفتند؛ و بعد از انجام دادن کارشان بازگشتند و به او که هنوز آنجا بود فرمودند: «دیگر آن شتر چموش فرار نکرد؟»
خوّات می‌گوید: من خجالت کشیدم و چیزی نگفتم. بعدازآن واقعه پیوسته از پیامبر فرار می‌کردم و سعی می‌نمودم رو در روی پیامبر قرار نگیرم؛ زیرا از برخورد با او (که فهمیده بود آنچه گفتم بهانه‌ای بیش نبوده است) حیا داشتم تا این‌که به مدینه آمدم.
روزی در مسجد نماز می‌خواندم، دیدم رسول خدا آمدند در کنار من نشستند. من نماز را طولانی کردم، پیامبر فرمودند: «نمازت را طولانی مکن که من در انتظارت هستم.»
چون از نماز فارغ شدم به من فرمودند: «آیا آن شتر چموش بعدازآن روز دیگر فرار نکرد؟» من خجالت کشیده و برخاستم و از نزدش رفتم.
روز دیگر پیامبر را دیدم درحالی‌که روی الاغی نشسته و هر دو پایش به یک طرف انداخته بود و از کوچه‌ای عبور می‌کرد به من که رسید فرمود: «آیا دیگر آن شتر فرار نکرد؟»
گفتم: به خدا قسم از روزی که مسلمان شدم هرگز آن شتر فرار نکرده است (و من خلاف به عرض شما رساندم).
پیامبر فرمود: الله‌اکبر الله‌اکبر خدایا خوّات را هدایت فرما (سه مرتبه فرمود: خدا ترا رحمت کند)؛ پس از آن روز او از مسلمانان واقعی شد و مورد هدایت قرار گرفت. (شنیدنی‌های تاریخ ص 188- محجه البیضاء 5/235)

2- از بین بردن گمراه‌کننده

مردی برای امام حسن علیه‌السلام هدیه‌ای آورده بود، امام به او فرمودند: «در مقابل هدایت، کدام‌یک از این دو را می‌خواهی: بیست برابر هدیه‌ات (بیست هزار درهم) بدهم یا بابی از علم را برایت بگشایم که به‌وسیله آن بر فلان مرد که ناصبی و دشمن خاندان ما است غلبه پیدا کنی و شیعیان ضعیف الاعتقاد قریه‌ی خود را از گفتار او نجات دهی؟ اگر آنچه بهتر است انتخاب کنی من هم بین دو جایزه را جمع می‌کنم.» (بیست هزار درهم و باب علم).
درصورتی‌که در انتخاب، اشتباه کنی به تو اجازه می‌دهم که یکی را برای خود بگیری! عرض کرد: «ثواب من در این‌که ناصبی را مغلوب کنم و شیعیان ضعیف را هدایت و از حرف‌های او نجات بدهم آیا مساوی است با همان بیست هزار درهم؟»
فرمود: «آن ثواب، بیست هزار برابر بهتر از تمام دنیاست.» عرض کرد: «در این صورت چرا انتخاب کنم آن قسمتی که ارزشش کمتر است! همان باب علم را اختیار می‌نمایم.»
امام فرمود: نیکو انتخاب کردی؛ باب علمی که وعده داده بود تعلیمش نمود و بیست هزار درهم را نیز اضافه به او پرداخت و او از خدمت امام مرخص شد.
در قریه با آن مرد ناصبی بحث کرد و او را مجاب و مغلوب نمود. این خبر به امام رسید و روزی اتفاقاً شرفیاب خدمت امام شد، امام به او فرمود: «هیچ‌کس مانند تو سود نبرد، هیچ‌کس از دوستان سرمایه‌ای مثل تو به دست نیاورد، زیرا در درجه‌ی اول دوستی خدا، دوّم دوستی پیامبر و علی علیه‌السلام، سوّم دوستی عترت و ائمه، چهارم دوستی ملائکه، پنجم دوستی برادران مؤمنت را به دست آوردی و به عدد هر مؤمن و کافر، پاداشی هزار برابر بهتر از دنیا نصیب شد، بر تو گوارا باشد.» (داستان‌ها و پندها 4/91- احتجاج طبرسی ص 6)

3- سید حِمیَری

سیّد (سیّد نامی بود که مادرش برایش نهاد نه آن‌که از شجره سیادت پیامبر باشد.) اسماعیل حمیری (حِمیر نام قبیله‌ای در یمن یا یکی از قصبات شام است.) مکنّی به ابوهاشم، در عمان متولد و در بصره نشو و نما نمود و در بغداد (179 یا 173 هـ ق) وفات یافت.
پدر و مادر اسماعیل از خوارج و نواصب بودند و در شهر بصره هر روز بعد از نماز صبح، علی علیه‌السلام را دشنام می‌دادند. اسماعیل بااینکه کودک بود ازاین‌جهت ناراحت بود لذا با گرسنگی شب‌ها را در مساجد می‌خوابید تا حرف‌های پدر و مادر را درباره علی علیه‌السلام نشنود و اگر گرسنه می‌شد به خانه می‌رفت و غذا می‌خورد و از خانه بیرون می‌آمد.
وقتی در جوانی اشعاری در هدایت پدر و مادر فرستاد، آن‌ها تصمیم گرفتند او را بکشند. شخصی بنام امیر عقبه بن مسلم به او خانه و زندگی می‌بخشد.
سید اسماعیل در مسیر مذهب روی به کیسانیه آورد که قائل به امامت محمد بن حنفیه پسر امیرالمؤمنین علیه‌السلام بودند. آن‌ها قائل بودند او در کوه رضوی است و شیر و پلنگ از او حفاظت می‌کنند و از دو چشمه‌ای از آب و عسل ارتزاق می‌کند تا روزی قیام نماید و دنیا را پر از عدل و داد کند.
ابو بجیر عبدالله بن نجاشی با سید حمیری بحث می‌کند و نمی‌تواند او را هدایت نماید. تا این‌که روزی سید خدمت امام صادق علیه‌السلام می‌رسد و می‌گوید: «من به خاطر شما خاندان پیامبر، از دنیا دست کشیده‌ام و از دشمنان بیزاری می‌جویم ولی شنیده‌ام که شما فرمودید من منحرف هستم و راه صحیح در دست ندارم.»
امام فرمود: «پیامبر صلی‌الله علیه و آله و علی علیه‌السلام و حسن علیه‌السلام و حسین علیه‌السلام که بهتر از محمد حنفیه بودند مُردند، چگونه محمد نمرده است؟» می‌گوید: «شما دلیلی بر مرگش دارید؟» آنگاه امام دست سید را می‌گیرد و می‌آورد بقیع، دست روی قبر او گذاشت و دعایی خواند و یک‌مرتبه چشم برزخی سید باز شد و دید مردی با سر و روی سفید از قبر برزخی بیرون آمد و گفت: «مرا می‌شناسی؟ من محمد بن حنیفه‌ام، بدان که امام بعد امام حسین علیه‌السلام فرزندش علی بن الحسین علیه‌السلام بعد محمدباقر علیه‌السلام بعد از او این آقا امام است.»
سید به مکاشفه برزخی، هدایت شد و به تشیّع گروید و اشعاری گفت که مفهومش این است که: متدین به دینی غیر ازآنچه معتقد بودم شدم که جعفر بن محمد سرور مردمان مرا با آن هدایت کرد. (شاگردان مکتب ائمه 1/182 -اعیان الشیعه 3/409)

4- یاقوت

شیخ علی رشتی عالم منطقه‌ی لارستان که از شاگردان مرحوم شیخ مرتضی انصاری بود، گوید: وقتی از زیارت امام حسین علیه‌السلام مراجعت کرده بودم، از راه فرات به سمت نجف با کشتی کوچکی بین کربلا و طویرج می‌رفتم. اهل کشتی از مردم حلّه و اکثراً مشغول لهو و لعب و مزاح بودند غیر یک نفر که آثار وقار از او ظاهر و آنان بر مذهب این جوان زخم‌زبان می‌زدند.
کشتی به‌جایی رسید که آب کم بود، پیاده کنار رودخانه راه می‌رفتیم، از احوالش پرسیدم، گفت: پدرم از اهل سنت و مادرم از اهل ایمان، اسم من یاقوت و شغلم فروختن روغن در حلّه است.
وقتی با جماعتی از اهل حلّه نزد عشایر دوردست رفتیم و روغنی خریدیم، در برگشت، خوابیدم. آن‌ها رفتند، من باقی ماندم. ترس مرا گرفت و آنجا جای آبادی هم نبود. متوسل به خلفاء و مشایخ اهل سنت شدم فرجی برایم نشد. به یاد حرف مادرم افتادم که فرمود: «هرگاه درمانده شدی امام زنده ما را بنام ابو صالح المهدی صدا بزن به فریادت می‌رسد.»
وقتی متوسل به حضرت شدم، دیدم آقایی که بر سرش عمامه‌ی سبز دارد ظاهر شد و راه را به من نشان داد و مرا هدایت کرد که به دین مادرم درآیم بعد فرمود: الآن به قریه‌ای می‌رسی که همه شیعه‌اند.
عرض کردم: همراهم نمی‌آیی؟ فرمود: الآن هزاران نفر در اطراف دنیا به من استغاثه می‌نمایند باید به داد ایشان برسم.
یاقوت گوید: اندکی نرفتم که به آن قریه رسیدم همراهان من روز بعد به آنجا رسیدند. به امر امام به دین شیعه آمدم؛ اینان که درون کشتی هستند اقوام من‌اند که با من هم‌مذهب نیستند. (منتهی الامال 2/437)

5- عمیربن وهب

عمیر بن وهب جمحی از رجال قریش و شجاعان و از کسانی بود که آتش جنگ بدر را برافروخت. خودش در این جنگ نجات پیدا کرد اما پسرش وهب به دست مسلمانان اسیر شد.
روزی عمیر با پسرعمویش صفوان بن امیّه در کنار کعبه با همدیگر صحبت می‌کردند تا حرفشان به اینجا رسید که اگر مقروض نبودم و فقر خانواده‌ام نبود به مدینه می‌رفتم و با شمشیر محمد صلی‌الله علیه و آله را می‌کشتم زیرا شنیدم نگهبانی ندارد.
صفوان قبول کرد قرض‌های او را بدهد و خانواده‌اش را نگهداری کند او با شمشیر و شتر ظاهراً به قصد گرفتن فرزند اسیرش به مدینه برود و در باطن پیامبر را به قتل برساند.
وقتی وارد مدینه شد جلوی مسجد پیامبر پیاده شده و به دنبال هدف راه می‌رفت. عمر او را دید و فریاد زد: «این سگ را بگیرید.» جمعیت آمدند او را دستگیر کردند و عمر شمشیرش را گرفت و او را داخل مسجد پیامبر کرد. پیامبر تا او را دید فرمود: عمر دست از او بردار.
پیامبر با او صحبت کردند، علت آمدن به مدینه را پرسیدند، گفت: «برای آزادی فرزندم وهب آمدم!»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «تو در کنار کعبه با صفوان عهد بستی که بیایی با شمشیر در مدینه مرا به قتل برسانی و او قرض‌های تو را بدهد و خانواده‌ات را نگهداری کند ولی خدا مرا حفظ می‌کند و تو نمی‌توانی مرا بکشی!»
چون پیامبر از این راز پنهان، خبر داد، شهادتین گفت و مسلمان شد و گفت: تاکنون باور نمی‌کردم که وحی بر شما نازل شود و با عالم غیب ارتباط داشته باشید، ولی اکنون‌که این سرّ را کشف فرمودید، به خدا و رسولش ایمان‌دارم و خدا را سپاسگزارم که به این وسیله مرا هدایت فرمود! (پیغمبر و یاران 5/73 -اسدالغابه 4/149)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 36 سوره‌ی نساء می‌فرماید: «… به همسایه‌ی خویشاوند و همسایه‌ی بیگانه نیکی و احسان کنید…».

حدیث:

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «با همسایه‌ی خود، خوب همسایگی نما تا مؤمن باشی.» (جامع السعادات 2/267)

توضیح مختصر:

بدان که هم‌جواری و همسایگی، حقوقی چند را داراست. اگر همسایه، خویشِ انسان باشد حق قرابت، مسلمانی و هم‌جواری را دارد و اگر غریبه باشد حق اسلام و همسایگی را دارد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «آن‌قدر جبرئیل سفارش همسایه را نمود که گمان کردم حکم میراث برای آنان شود.» (اطیب البیان 4/78) و فرمود: «هر که همسایه‌ی خود را اذیت کند به طمع خانه‌ی او، پروردگار خانهی او را نصیب همسایه‌اش کند» (انوار درخشان 9/279)
و فرمود: «از اسباب سعادت انسان، همسایه‌ی شایسته و از اسباب شقاوت، همسایه‌ی بد است» نقل احادیث در این باب بسیار است که در این مسوّده نمی‌گنجد؛ مهم، فضایل همسایه‌ی خوب است که چه آثاری برای همسایگان دارد و از آن طرف، یک همسایه‌ی فضول و بدزبان و اذیت کن، همسایگان از آزارش در امان نیستند. اگر هم‌جوار انسان، مشرک یا کافر هم باشد هیچ عجوزی برای اذیت کردن آن‌ها نیست. در بنی‌اسرائیل مرد باایمانی بود که همسایه کافری داشت. مرد بی‌ایمان نسبت به همسایه‌ی باایمان خود نیک‌رفتاری می‌کرد. وقتی‌که از دنیا رفت خدا برای او خانه‌ای بنا کرد که مانع گرمای آتش جهنم شود. به او گفته شد: «این به سبب نیک‌رفتاری‌ات نسبت به همسایه مؤمنت می‌باشد.» (تفسیر نمونه 10/316)

1- فروش خانه با همسایه

محمد بن جهم خانه‌اش را در معرض فروش گذاشت و قیمت سنگینی برایش قرار داد و آن پنجاه‌هزار درهم بود.
چون خریداران جمع شدند گفتند: «خانه‌ات را به چه قیمت می‌فروشی؟» گفت: «علاوه بر خانه، حق همسایه‌ام سعید بن عاص را به چه مقدار از من خریداری می‌کنید؟»
گفتند: «مگر همسایگی خریدوفروش می‌شود؟» گفت: «چگونه فروخته نشود، همسایه شخصی که اگر از او چیزی بخواهند عطا می‌کند و اگر چیزی نخواهند خودش بدون سؤال بخشش می‌کند، اگر به وی بدی می‌کنی در حق تو نیکی می‌کند!»
این سخن به سعید بن عاص رسید خوشش آمد و صد هزار درهم برای وی فرستاد و گفت: خانه‌ات را مفروش. (نمونه معارف 3/336- ثمرات الاوراق 2/36)

2- کافر و همسایه‌ی مؤمن

علی بن یقطین گفت: امام کاظم علیه‌السلام به من فرمود: در بنی‌اسرائیل مرد مؤمنی بود که همسایه‌ی کافری داشت و این کافر همیشه به مؤمن مهربانی و مدارا و خوبی می‌کرد.
چون آن کافر مُرد، خداوند برایش خانه‌ای از خاک مخصوص در آتش برزخ قرار داد که او را از آتش جهنم برزخ حفظ کند و خداوند روزی به او می‌رساند.
به کافر در برزخ گفته شده: «این جایگاه اثر خوبی‌ها و مهربانی که به فلان همسایه مؤمن کردی، خدا به تو بخشیده است که نمی‌سوزی.» (لئالی الاخبار.3/6)

3- تأدیب همسایه

مردی نزد پیامبر آمد و از اذیت همسایه‌اش شکایت کرد. پیامبر فرمود: صبح جمعه اثاثیه‌ی خانه را ببر در کوچه بگذار تا مردمی که می‌روند به نماز جمعه ببینند، هرگاه از تو علت را بپرسند، بگو از جهت اذیت همسایه این کار را کردم.
به دستور پیامبر آن فرد اثاثیه‌ی خانه را در کوچه گذاشت و همسایه فهمید؛ از او خواهش کرد که اثاثیه را درون خانه ببرد و گفت: به خدای عهد می‌کنم که دیگر تو را اذیت ننمایم. (سفینه البحار 1/192)

4- چهل خانه

عمرو بن عکرمه گوید: بر امام صادق علیه‌السلام وارد شدم و عرض کردم: همسایه‌ام مرا اذیت می‌کند! فرمود: با او خوش‌رفتاری کن، گفتم: خدا او را رحمت نکند.
امام از من روی گردانید! من نخواستم به این شکل از حضرت جدا شوم، عرض کردم آخر او به شکل‌های مختلف اذیتم می‌کند! فرمود: «خیال می‌کنی اگر در ظاهر با او دشمنی نمایی (و مقابله‌به‌مثل کنی) می‌توانی از او انتقام بگیری؟»
عرض کردم: می‌توانم. فرمود: همسایهی تو از کسانی است که ازآنچه خدا به همسایه‌ها داده است حسادت می‌برد. اگر نعمتی برای کسی ببیند، اگر خانواده داشته باشد به آن‌ها تعرض می‌نماید و آزار می‌کند و اگر خانواده نداشته باشد به خدمتکار او اذیت می‌رساند، اگر خدمتکار نداشته باشد شب بیدار بماند و روز به خشم گذراند.
همانا مردی از انصار نزد پیامبر آمد و عرض کرد: «خانه‌ای در فلان قبیله خریدم ولیکن نزدیک‌ترین همسایه‌ام کسی است که به خیرش امیدوار نبوده و از شرّش در امام نیستم.» پیامبر امر کرد علی علیه‌السلام و سلمان و اباذر و یک نفر دیگر (مقداد) بروند در مسجد به آواز بلند بگویند: هر کس همسایه‌اش از آزارش ایمن نباشد ایمان ندارد. پس آن‌ها سه بار گفتند. سپس با دست اشاره کرد تا چهل خانه از چهار طرف همسایه باشند. (اصول کافی جلد دوم باب حق الجوار ح 1.)

5- قانون چنگیز خان

چنگیز خان مغول، قوانینی چند وضع کرد که مردم به آن عمل کنند، یکی آن بود که کسی گوسفند و یا حیوان دیگری را بخواهد بکشد باید گلوی آن را بگیرد و خفه کند، ذبح با کارد ممنوع است و کسی که این کار را بکند سرش را از تنش جدا کنند.
یکی از مسلمانان در همسایگی شخصی مغول خانه داشت و آن مغول با او بد بود. روزی دید مسلمان گوسفند خریده، پیش خود گفت: حتماً با کارد آن را ذبح خواهد کرد. رفت دو نفر از دوستان خود را برای شهادت، پشت‌بام برد و آن مسلمان گوسفند را ذبح کرد؛ آن مغول و دوستانش وارد خانه شدند؛ با گوسفند ذبح‌شده او را گرفتند و به حضور چنگیز خان بردند.
چنگیز از آن مغول سؤال نمود که مسلمان در کوچه این کار را کرده یا توی خانه؟ گفت: درون خانه، گفت شما کجا دیدید؟ گفت: از بالای پشت‌بام دیدیم.
چنگیز گفت: حکم ما در میان کوچه و بازار انجام نشد، امور پنهانی زیاد و خداوند عالم است و همه خلاف‌های پنهانی را می‌پوشاند؛ بعد به جلّاد گفت: سر از بدن این مغول جدا کنید تا دیگر کسی به خانه‌ی همسایه نگاه نکند. (خزینه الجواهر، ص 642)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 1 سوره نساء می‌فرماید: «خدا، شما را از یک انسان آفرید و همسر او را نیز از جنس او خلق کرد و از آن دو، مردان و زنان فراوانی منتشر ساخت.»

حدیث:

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «مؤمن بعد از تقوای الهی، از خیری همانند همسر صالحه بهره نبرد.» (تفسیر معین؛ ص 8)

توضیح مختصر:

در این‌که ائمه اطهار علیهم السّلام دارای همسرانی متعدد بودند جای شکی نیست اما در مورد خصایص آن‌ها می‌توان گفت که شناسنامه‌ی همه آن‌ها از جهت پاکی و طهارت، مُهر تامّ خورده بود اگرچه آن‌ها از مکه و مدینه نبودند بلکه از کشورها و شهرهای مختلف بودند. چون تولّد امام از صلب و رحم پاکیزه می‌باشد پس این شرافت را آنان دارا بودند. همسر امیرالمؤمنین علیه‌السلام فاطمه زهرا علیها السلام و مادر دو امام بوده که بر همه‌ی همسران دیگر امامان دارای فضایل و امتیازات برتر است که به قلم و بیان در نیاید؛ اما همسر امام حسین علیه‌السلام شهربانو دختر یزدگرد از ایران بوده است. حمیده‌ی مصفاه کنیزی از مراکش (مغرب) و مادر امام هفتم بود. نجمه همسر امام هفتم و مادر امام رضا علیه‌السلام از شمال آفریقا بود. سبیکه همسر امام رضا علیه‌السلام و مادر امام جواد علیه‌السلام از اهل نوبه‌ی سودان بوده است و همسر امام جواد علیه‌السلام سمّانه مغربیه (از آفریقا) مادر امام هادی علیه‌السلام بود. همسر امام هادی علیه‌السلام حُدیث یا سلیل از اهل سودان مادر امام عسگری علیه‌السلام بود؛ و همسر امام عسگری علیه‌السلام نرجس فرزند قیصر روم و مادر امام زمان (عج) می‌باشد.
نتیجه آن‌که: خداوند، همسران معصومین علیهم السّلام را از کشورهای مختلف نصیب آنان کرد که منزّه از رجس و پاک از هر پلیدی بوده، هم طهارت ظاهری و هم طهارت باطنی داشتند. بر همه‌ی شان درودی بی‌نهایت باد.

1- شهربانو

چون ایرانیان در جنگ شکست خوردند، عده‌ای اسیر را به مدینه آوردند. عمر خواست آن‌ها را بفروشد و مردان آن‌ها را بندگان عرب نماید. امیرالمؤمنین علیه‌السلام منع نمود و فرمود: «ایشان را برای ازدواج مخیر نموده تا هر که را خواهند اختیار کنند.»
جماعتی، از حضرت شهربانو [شاه‌زنان] دختر کسری، خواستگاری کردند و او سکوت نمود.
پس اشاره به امام حسین علیه‌السلام کرد. امیرالمؤمنین علیه‌السلام نامش را پرسید، گفت: «شاه‌زنان» [به زبان فارسی] فرمود: «شهربانو نام داری و خواهرت مروارید.»
به شهربانو گفتند: «چه طور امام حسین علیه‌السلام را انتخاب کردی؟» گفت: «پیش از ورود لشکر اسلام به مدائن، در عالم خواب، پیامبر خدا صلی‌الله علیه و آله به خانه‌ی من آمد و شب دیگر فاطمه‌ی زهرا علیها السلام آمد و اسلام را بر من اظهار کرد و برای فرزندش تزویج کرد.» از این همسر نمونه، حضرت علی بن الحسین علیه‌السلام متولّد شدند. (داستان ازدواج معصومین، ص 172 -بحار، ج 46، ص 15)

2- حمیده

ابن عکاشه ی اسدی، خدمت امام باقر علیه‌السلام رسید و امام صادق علیه‌السلام خدمتش بود. عرض کرد: «چرا برای جعفر تزویج نمی‌نمایی؟» جلوی امام علیه‌السلام کیسه‌ی زری مهر کرده بود، فرمود: «به‌زودی برده‌فروشی از اهالی بربر [مراکش] به منزل میمون وارد می‌شود و به این کیسه کنیزی خواهم خرید.»
او گوید: بعد از چند روز خدمت امام باقر علیه‌السلام رسیدم، فرمود: «بروید کنیزی بخرید.» من رفتم نزد برده‌فروش، گفت: «همه‌ی کنیزان را فروختم مگر دو کنیز، یکی از دیگری بهتر.» آن‌ها را آورد.
گفتم: «کنیز را چند فروشی؟» گفت: «هفتاد دینار» چانه زدیم، فایده نداشت. کیسه را باز کردیم شمردیم، درست، هفتاد دینار بود پس او را خریدیم و خدمت امام علیه‌السلام آوردیم. امام صادق علیه‌السلام ایستاده بودند، حضرت حمد کرد و از اسمش سؤال نمود، گفت: «حمیده.» فرمود: «پسندیده‌ای در دنیا و ستایش کرده خواهی بود در آخرت.» پس به فرزندش جعفر علیه‌السلام فرمودند: «او را برای خود به همسری بگیر!» از این همسر، امام موسی بن جعفر علیه‌السلام متولد شدند. (منتهی الآمال، ج 2، ص 182 -کافی، ج 1، ص 476)

3- نجمه

هشام بن احمر گوید: امام موسی بن جعفر علیه‌السلام به من فرمود: «آیا می‌دانی از اهل مغرب کسی بدین جا آمده باشد؟» گفتم: «نه!» فرمود: «چرا آمده، باهم برویم.» رفتیم. امام علیه‌السلام از آن برده‌فروش کنیزی خواست، پس او هفت کنیز را آورد. امام علیه‌السلام قبول نکرد. او گفت: «کنیز بیماری هم دارم.» فرمود: «آن را بیاور!» قبول نکرد. فردا حضرت مرا فرستاد و گفتند: «به هر قیمت که شده آن کنیز بیمار را از او خریداری کن.»
رفتم، او قیمت بسیاری گفت و من قبول کردم. گفت: «آن مرد دیروزی چه کسی بود؟» گفتم: «مردی از بنی‌هاشم.»
گفت: زنی از اهل کتاب به من گفت: «این کنیز قسمت بهترین کس روی زمین است و پسری برای او آورد که شرق و غرب مانند آن نباشد.»
پس کنیز را خریدم و نزد امام موسی بن جعفر علیه‌السلام آوردم حضرت به اصحابش فرمود: «به خدا قسم که من این جاریه را نخریدم؛ مگر به امر و وحی خدا» پس، از این همسر، امام رضا علیه‌السلام متولد شد. (منتهی الآمال، ج 2، ص 258)

4- خیزران

نام همسر امام، سبیکه بود که امام رضا علیه‌السلام او را خیزران نامید. او از اهل نوبه [اطراف کشور سودان] بود و پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «پدرم به قربان پسر بهترین کنیران اهل نوبه که پاکیزه است.» و اشاره به خیزران داشت.
حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام به یزید بن سلیط فرمود: «اگر او را دیدی، سلام مرا به او برسان.» خیزران با عده‌ای از اهل سودان به مدینه آمده بود و امام علیه‌السلام با او ازدواج کردند از این همسر، امام جواد علیه‌السلام متولد شد. (داستان ازدواج معصومین علیهم السّلام، ص 214)

5- فاطمه

امام حسن علیه‌السلام دختری به نام فاطمه داشت که معروف به اُمّ عبدالله شد. امام صادق علیه‌السلام درباره‌اش فرمود: «زنی در راست‌گویی و شایستگی به پایه‌ی او نمی‌رسد. در خاندان امام حسن علیه‌السلام همانند او دیده نشده است. او مستجاب‌الدعوه بود.»
امام باقر علیه‌السلام فرمود: مادرم زیر دیواری نشسته بود که آن دیوار در حال سقوط، قرار گرفت، فرمود: «نه! به حق مصطفی سوگند که خدا، تو را در افتادن اذن نداده است.» دیوار به حال خود ایستاد و مادرم از جای خود برخاست و پدرم صد دینار صدقه داد.
در واقعه‌ی کربلا با پسر چهارساله‌اش امام باقر علیه‌السلام همراه بود و همراه اُسراء همه‌ی رنج‌ها را کشید و نسل امامت را از امام حسین علیه‌السلام پیوند داد. از این همسر، امام باقر علیه‌السلام متولد شد. (داستان ازدواج معصومین علیهم السّلام، ص 184 -بحار، ج 46، ص 215)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 50 سوره‌ی قصص می‌فرماید: «آیا گمراه‌تر از آن کسی که پیروی هوای نفس خویش کرده و هیچ هدایت الهی را نپذیرفته کسی پیدا می‌شود؟!».

حدیث:

امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «بدبخت‌ترین مردم کسی است که هوای نفس بر او غلبه کند و دنیای او را در اختیار گیرد و آخرتش را تباه سازد.» (غررالحکم، ج 2، ص 592)

توضیح مختصر:

آنچه به‌عنوان پیروی از اوامر و نواهی شیطانِ درون که آن را نفس امّاره می‌خوانند، یاد می‌شود هوی پرستی می‌نامند. پس احکام الهی به نوعی پشت پا زده و به آن‌ها عمل نمی‌شود. درواقع اله نفس، همان هوای نفس است. منافقان به شکلی و مدّعیان دروغین به نوعی دیگر؛ و هر صف و گروهی با پیروی از حیله‌ها و مکرهای نفس، در شقاوت و هلاکت می‌افتند. کفّار و اهل کتاب و مشرکین از پیامبر صلی‌الله علیه و آله تقاضا می‌کردند که مقاصد آنان را دنبال کند بااینکه در درون جهل و دوئیّت و بت‌پرستی غوطه‌ور بودند و نمی‌خواستند به صراط مستقیم درآیند. تقلید از آباء و تعصّب بی‌جا، عناد و در بند شهوات بودن، موانعی است که نمی‌گذارد انسان به خدا برسد. خداوند می‌فرماید: «شیطان، دشمن شماست، او را دشمن بگیرید.» (سوره‌ی فاطر، آیه‌ی 6)
امّا هوی پرست، گوش شنوا ندارد و در بند شیطان است و او را دوست می‌گیرد.
بتِ نفس را پرستیدن، مانع از بندگی کردن است و آنانی که صدها جنایت کردند و انبیاء و اولیاء را کشتند، همه‌ی شان دچار این رذیله‌ی بزرگ و خطرناک بودند. آنان گوش دارند و چشم دارند امّا تفقّه ندارند و معقولاتشان، مغلوبِ محسوسات است.
نفس، راحتی و لذّت و آسایش را دوست دارد، ازاین‌جهت، از طاعت حق سرپیچی کرده و وزر و وَبال شیطانی را دنبال می‌نماید و به جهنم داخل می‌شود.

1- پیشوای هوی پرستان

روزی معاویه در هوای گرم، در اتاقی که از چند طرف پنجره داشت تا نسیمی بیاید، به بیرون نگاهی کرد، دید عربی پابرهنه با شلواری کهنه پا درون آب کرده و خیس شده و پوشیده تا خنک شود، گفت: اگر او مقصودی داشته باشد یا ستمی به او شده باشد، حتماً جوابش را می‌دهم.
عرب درب را زد و با اجازه بر معاویه وارد شد و سلام کرد. معاویه گفت: «در هوای گرم کاری داشتی که آمدی؟» گفت: بله من از محل بنی تمیم آمدم و آن اینکه دخترعمویی داشتم که سال‌ها با او زندگی خوب داشتیم؛ و بر اثر اتفاق زمانه، تمام ثروتم را از دست دادم و پدرزن هم که تنگدستی مرا دید، دختر خود را از نزدم برد.
نزد مروان فرماندار شما رفتم و داستان خود را گفتم، او دستور داد عیالم و پدرش که عمویم باشد، نزدش بیایند. چون آمدند، چشم فرماندار به زنم افتاد شیفته‌ی او شد و هزار دینار سرخ به عمویم داد تا من او را به‌زور طلاق بدهم. من امتناع کردم، دستور داد تازیانه‌ام بزنند، هر چه زدند من طلاق ندادم. خودش بدون رضایت من او را طلاق داد و تا پایان مدت عده‌ی طلاق مرا به زندان انداخت و اینک مرا آزاد کرد و زنم را به‌زور از من گرفت؛ الآن برای دادخواهی نزد شما آمدم.
معاویه نامه‌ای تند برای مروان نوشت و گوش زد کرد، این زن را به شام نزدش بفرستد. بعد از مدّتی که زن به مجلس معاویه آمد؛ معاویه رئیس هوی پرستان تا چشمش به او افتاد، شیفته‌ی او شد.
معاویه گفت: «ای مرد! حاضر نیستی به‌جای زنت، سه کنیز زیبا از بهترین کنیزانم به تو بدهم و زندگی تو را تأمین کنم تا از او دست بکشی؟»
عرب گفت: «از ستم مروان به شما پناهنده شدم، حال از دست شما به چه کسی شکایت برم؟» معاویه رو به زن کرد و گفت: «خلیفه یا مروان یا شوهر؟ کدام‌یک را می‌خواهی؟»
زن بعد از فکر زیاد گفت: «پسر عمویم و شوهرم را می‌خواهم. آخر میان من و او مشکلی نبود و رشته‌ی محبت پیوسته بود تا روزگار این بلا را بر ما روا داشت.»
معاویه دید خیلی بد شد، ناچار زن را به شوهرش داد. (پند تاریخ، ج 2، ص 218، اعلام الناس، ص 12)

2- هوی پرست کیست؟

پس از کشته شدن عثمان، عبدالله بن عمر جزو هفت نفری بود که هوی پرستی او مانع شد تا با امام علیه‌السلام بیعت کند و دلیلش این بود که اگر همه بیعت کردند من هم بیعت می‌کنم که البته دروغ می‌گفت.
بعد از مدّتی به مکّه رفت و بر ضدّ حکومت علی علیه‌السلام کارهایی انجام داد. امام مأموری فرستاد و او را به مدینه آورد و تا آخر عمر با امام بیعت نکرد.
بعد از شهادت امام با معاویه بیعت کرد و حکومت او را به رسمیت شناخت. موقع بیعت گرفتن معاویه از مردم برای یزید، او جزو مخالفین در آمد. بعد از معاویه، امام حسین علیه‌السلام که با یزید بیعت نکرد، او جزو مخالفین یزید بود، به مکه آمد و امام را نصیحت کرد و ا و را از جنگ بازداشت. بعد سینه‌ی امام را بوسید و خداحافظی کرد و خود در مکّه ماند تا برای ریاستش جمعیتی را جمع کند؛ اما او پس از این که به مدینه آمد و امام حسین علیه‌السلام به‌طرف کوفه رفت، نامه‌ای به یزید نوشت و حکومت و خلافت او را با جان‌ودل پذیرفت.
چون مردم مدینه بعد از شهادت امام، علیه استاندار و مسئولین یزید شوریدند، اقوام خود را جمع کرد و گفت: «من با هرکسی که با یزید مخالفت کند رابطه‌ام را قطع خواهم کرد.»
بعد از یزید، عبدالملک مروان به خلافت رسید. او برای سرکوبی ابن زبیر، حجّاج را به مکه فرستاد. او که هوای نفس دنیوی دنبالش می‌کرد، شبانه به‌طرف حجاج رفت و با او بیعت کرد.
حجاج گفت: «چه طور عجله در بیعت می‌کنی؟» عبدالله گفت: «از پیامبر صلی‌الله علیه و آله شنیدم که فرمود: هر کس بمیرد و امامی نداشته باشد، مانند مردم جاهلیت مرده است. ترسیدم شب‌هنگام مرگم فرابرسد و به سبب نداشتن امام، از مردگان جاهلیت محسوب شوم.»
حجاج پای خود را از لحاف بیرون آورد گفت: «بیا به‌جای دست، پایم را ببوس.»
چراکه او امامی مانند علی علیه‌السلام و امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام را قبول نداشت و هوای نفس مانع بود، ولی اینجا، شبانه بدون هیچ ترس، تسلیم هوای نفس بدکردارش می‌شود و با پای حجاج بیعت می‌کند. (سخنان حسین بن علی علیه‌السلام، ص 50-45)

3- زشتی هوی، روزی معلوم می‌شود

به امر حضرت موسی علیه‌السلام حوضی از پوست ساخته و پر از آب کردند و قفلی هم بر آن زده شد و کلید آن را به برادرش هارون سپرد.
چون بنی‌اسرائیل به زنی گمان زنا می‌بردند، او را نزد هارون می‌بردند. هارون قدری از آب آن پوست را به وی می‌داد تا بخورد؛ اگر زنا داده بود، در جا روی زن سیاه می‌شد و هلاک می‌گشت.
وقتی زنی از روی هوس نفس شهوانی، زنا داده بود و به او گمان بد بردند و خواستند امتحانش کنند، خواهری داشت که خیلی به او شبیه بود، ازاین‌رو برای راه گم کردن، تصمیم گرفت خواهرش را به‌جای خود بفرستد و با این کار خود را از هلاکت و روسیاهی نجات دهد. پس روز موعود خواهرش به‌جایش رفت و از آب پوست خورد و ضرری به او نرسید و برگشت.
چون خواهر ازآنجا برگشت، او خوشحال شد که خوب توانست گول بزند، اما چون با خواهر ملاقات کرد، درجا، رویش سیاه شد و به هلاکت رسید. (کیفر کردار، ج 1، ص 379)

4- تدلیس نفسانی

بلعم باعورا زمان حضرت موسی علیه‌السلام اسم اعظم می‌دانست. چون لشکر موسی علیه‌السلام به‌طرف شهر بلعم باعورا حرکت کردند، مردم تقاضای نفرین کردند. ولی بلعم قبول نکرد. از راه زن او وارد شدند، آن‌قدر زن، او را به خواهش خود و مردم وسوسه کرد و هوی نفس بر او غالب آمد که خواست نفرین کند، اما زبان او برمی‌گشت و کلمات ادا نمی‌شد…
بعد از آن که دید هوی نفس او را به خسران ابدی کشاند، دستور داد زن‌ها با تمام وسایل آرایش کنند و داخل لشکر موسی علیه‌السلام شوند و اگر سربازی از آن‌ها قصد تجاوز شهوانی را داشت ممانعت نکنند؛ و اگر یک نفر زنا کند، کار تمام است.
زن‌ها همین کار را کردند و یک نفر از آن‌ها با «زمری» فرزند «مشلوم» زنی را گرفت و نزد موسی آورد و گفت: جمع شدن با این زن حرام است. ولی من دستور تو را انجام نمی‌دهم. پس زن را به خیمه‌ی خود آورد و با او زنا کرد. پس خداوند طاعون را مسلط کرد و بیست هزار نفر از لشکر موسی علیه‌السلام مُردند.
خداوند هم در قرآن به پیامبر صلی‌الله علیه و آله می‌فرماید: (سوره‌ی اعراف، آیات 175-174) برای مردم تذکر بده داستان کسی (بلعم باعورا) که او را آشنا به اسرار خود (اسم اعظم) کردیم، ولی به‌واسطه‌ی نافرمانی آن را از او گرفتیم و شیطان در پی او افتاد و از گمراهان شد. اگر می‌خواستیم او را با این آیات (علوم) بالا می‌بردیم، ولی او به پستی گرایید و از هوی نفس خود پیروی کرد. (پند تاریخ، ج 2، ص 224)

5- با هوی، دعای مستجاب را رد کرد

ابوهریره (م 59) از اصحاب پیامبر صلی‌الله علیه و آله بود و از پیامبر صلی‌الله علیه و آله تقاضای دعا کرد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله در حقش دعا نمود. او دو سال پیامبر صلی‌الله علیه و آله را درک کرد؛ اما چند صفت زشت او سبب شد که هوای نفس، او را گمراه کند. یکی برتری علی علیه‌السلام را از زبان پیامبر صلی‌الله علیه و آله گواهی نداد؛ و شکم‌پرستی چشمش را به مال دنیا جذب کرد.
او در زمان معاویه برای احراز مقام، نسبت ناروا به امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌بست تا نزد معاویه محبوب شود.
نفس دروغ‌گویی او به حدی رسید که امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «از همه بیشتر، ابوهریره نسبت دروغ به پیامبر صلی‌الله علیه و آله داده است.» گاهی، بدیهیات را برای خوش‌رقصی و هواپرستی منکر می‌شد. گویند: عایشه دختر طلحه مشهور به زیبایی و جمال فراوان بود، روزی ابوهریره به او نظر افکند. گفت: سبحان‌الله، هرگز صورتی زیباتر از روی تو ندیدم مگر صورت معاویه را (که کوسج بود) موقعی که بر منبر رسول خدا صلی‌الله علیه و آله می‌نشیند.
(پیغمبر صلی‌الله علیه و آله و یاران، جلد اول، شرح‌حال ابوهریره)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 15 سوره‌ی آل‌عمران می‌فرماید: «آری خداوند سرور شما و او بهترین یاری کنندگان است».

حدیث:

امام علی علیه‌السلام فرمود: «همان‌گونه که یاری دهی یاری شوی.» (غررالحکم، ج 2، ص 224-223)

توضیح مختصر:

از محبوب، معشوق، استاد، دوست صمیمی و کمک‌کار معنوی تعبیر به یار می‌شود. البته سرّ یار باید پوشیده باشد چه آن‌که نامحرمان و رقیبان، سبب اذیّت و آزار او نشوند. یار، قابل توصیف نیست که در ذهن کوچک فردی بگنجد چراکه او مونِس حق است و اُنسش با یاد حق است. چه‌بسا با یار بودن، برای عموم قابل‌هضم نباشد و بنای اعتراض بگذارند. فقدان یار، بزرگ‌ترین مصیبت است و هجران، سخت‌ترین موضوع یار می‌باشد. اتّحاد یاران با یار، خوش است چه آن‌که معنی با یار است و دل‌ها با او جمع است. نوری که از یار می‌رسد و در دل باقی می‌ماند انکار شدنی نیست. نباید در هم‌نشینی با او، مطلبی ناروا و ناپسند گفته شود یا انجام گیرد که باعث غمناکی او گردد. پس سبب رنجش او روا نباشد. یادِ یار، انسان را شاد کرده و مجلس را مبارک گردانَد. پس جان فدای یار باید کرد که این‌قدر در دل تأثیر دارد و نسیم و نفحات الهیّه را به بار آوَرَد. حُسن و جلوه‌ی یار دیدن، دیده‌ی مجنونی می‌باید. آن‌که مجنون نیست، نتواند جلوه‌ی لیلی خود را در تمام مظاهر بیند. صدق زلیخایی می‌خواهد که با همه‌ی وقایع و مشکلات، آخر به یوسفش رسید. حُسنِ دیدن، کار هر کس نیست و آفتاب و فروغ یار دیدن، کار هر بی‌مقدار و ضعیف و مُغالطه کار نباشد.

1- توصیف یار باوفا

ابراهیم پسر تیهان انصاری از کسانی بود که در جنگ بدر و اُحد و دیگر جنگ‌های پیامبر صلی‌الله علیه و آله شرکت داشته و از دوازده نفری است که با پیغمبر صلی‌الله علیه و آله بیعت کردند و از دوازده نفری است که با خلافت خلیفه‌ی اول مخالفت کردند. شغل او کارشناسی تعیین مقدار خرمای نخلستان بود. او بعد از پیامبر صلی‌الله علیه و آله لحظه‌ای از نصرت به امیرالمؤمنین علیه‌السلام دست نکشید و در واقعه‌ی روز غدیر گواهی بر ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام داد.
امیرالمؤمنین برای بار دوم قصد داشت که به طرف صفین لشکرکشی کند تقریباً یک هفته قبل از شهادت، خطبه 181 را نقل کرد که در آن از یاران باوفای شهیدش در جنگ صفین نام برد ازجمله از ابوهیثم تمجید کرد: «برادرانم کجایند؟ آنان که سوار راه شدند و به حق رسیدند. عمار یاسر کجاست؟ فرزند تیهان کجاست؟ خزیمه ذوالشهادتین کجاست؟ افرادی که سرهاشان را برای مردان نابکار هدیه بردند.» سپس دست به محاسن شریف گرفت و مدّتی گریه کرد و آنگاه فرمود: «آه! کجایند آن دوستانی که قرآن خواندند و آن را استوار داشتند، افرادی که بدعت‌ها را نابود ساختند، هرگاه ایشان را به جهادی می‌خوانم با سرعت اجابت نموده، از زمامدار خود پیروی می‌کردند.» (پیغمبر صلی‌الله علیه و آله و یاران، ج 1، ص 167)

2- نقش یار

شمس تبریزی (م 645) فرمود:
1. قومی باشند آیه‌الکرسی خوانند و قومی باشند آیه‌الکرسی باشند.
2. نقش خود خواندی، نقش یار بخوان.
3. ورق خود خواندی، ورق یار بخوان.
آن شخص نقصان اندیش، ورق خود می‌خواند و در آن، همه خط، تاریک و باطل چون بتی از خود تراشیده، درمانده‌ی او شد. اگر ورق یار یک سطر بر خواندی، از این خرابی‌ها هیچ نمی‌گفتی. (مقالات شمس، ص 29 و 101)

3- یار بد

مصاحب و یار ناباب سبب خرابی دوست شود. فصل بهار از درختان، شکوفه و گل و میوه پدیدار می‌شود که آن یار خوب است، اما فصل پائیز (خزان)، آن یار ناباب است، پس پژمردگی روی می‌دهد و خرّمی سر، زیر لحاف بزند.

در خزان چون دید، او یار خلاف **** در کشید او رو و سر زیر لحاف

مثال دیگر، وقتی زمستان آید، بلبلان پنهان شوند و از نغمه‌سرایی باز مانند. چون یار ناباب (زمستان) آمد زاغان برای غذا دسته‌دسته فضای را سیاه می‌کنند و به‌مانند خیمه‌ای دورهم جمع شوند و سر و صدا می‌کنند.

چون‌که زاغان، خیمه بر بهمن زدند **** بـلبلان پـنهان شدند و تن زدند

مصاحبت با اهل دنیا و قلب تیرگان، سبب رکود دل و بی‌توفیقی و خمودی خواهد شد و احوالات خوب انسان را از بین می‌برد. (اسرار الوصول، ص 7)

4- یار (استاد)

از نعمت‌های حق، یکی یار (استاد) هست که مانند چشم انسان، عزیز است. سالک نباید با سؤالات زیاد و کج زبانی، غباری بر جمال او بیفکند تا اذیّت گردد و موجب رنجش خاطر او شود.

یار چشم توست، ای مرد شکار **** از خس و خاشاک او را پاک دار

در ادب با او، لباس خدمت و تهذیب پوشیده شود، مبادا نفس امّاره کاری کند که قلب او مکدّر شود که از صعود بازماند. چون یار، راه می‌آموزد، حق بزرگ بر سالک دارد. پس همانند چشم خود از او مواظبت باید کرد تا بهره‌ی کافی بَرد و از گلستان باطن او، نفحات الهی را بوید.

یار آیینه است جان را در حَزَن **** در رخ آیـینـه‌ی جـان، دَم مـَزَن (همان، ص 6)

5- از حال شما غافل نیستم

از مرحوم آیه الله بهجت (رحمه‌الله علیه) شنیدم که فرمود: در نجف سیّد حسن مدرس در مضیقه بود به‌گونه‌ای که نمی‌توانست با زن و بچه‌اش غذای سیر بخورند. تا چهل روز هرروز عریضه‌ای برای امام زمان می‌نوشت. روز چهلم در منزلش بود و صدایی شنید که ما از حال شما غافل نیستیم. سیّد پس از شنیدن این جمله دگرگون شد و مشکلی که داشت حل گردید. (همان، ص 6)