بایگانی دسته ی ع – غ

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 8 سوره‌ی دهر می‌فرماید: «به خاطر دوستی خدا به فقیر و یتیم و اسیر غذا می‌دهند».

حدیث:

پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «غذا دادن سبب آمرزش و رفتن به بهشت می‌باشد». (غررالحکم، ج 2، ص 228)

توضیح مختصر:

بدن انسان احتیاج به تغذیه دارد و اکل و شرب از ضروریات بدن است. خداوند برای این مخزن شکم، احتیاجات آن را خلق کرد. او صانع مدبّری است که همه نیازهای بدن را خلق کرد تا انسان از گرسنگی و تشنگی نمیرد. پس غذا برای قوۀ غازیه رزق است و با دیدن غذا و جدا کردن غذا از یکدیگر و سپس چشیدن، انسان آن را میل کرده و قوۀ هاضمه آن را هضم می‌کند؛ برای همین دنبال این است که برای ارتزاق کار کند و درآمدی پیدا کند تا طعامی بخرد و بخورد.
پس اگر انسان غذا را دوست دارد در صدد تهیه آن برمی‌آید و این برای آن است که شاید نقصی را در خود احساس کند و با گرسنگی آن را برطرف نماید تا توان انجام کار و طاعات را پیدا کند.
این‌که مردم اعتراض به انبیاء می‌کردند که اینان مثل ما هستند، غذا می‌خورند و در بازار راه می‌روند خدا فرمود: «ای پیامبر! ما قبل از تو پیغمبرانی نفرستادیم مگر اینکه آنان نیز غذا می‌خوردند و در بازارها راه می‌رفتند.» (سوره فرقان، آیه 20)
فرق مردم با یک پیامبر در درجه اول آن است که بر پیامبر وحی نازل می‌شود و بر مردم نمی‌شود…
پس خوردن غذا برای انسان ضرورت دارد هر کس که باشد، مهم در تغذیه آن است که از حلال باشد و از مال حرام تهیه نشده باشد و حق کسی ضایع نگشته باشد.
اگر آداب مستحب و مکروه مراعات شود، در هضم و عدم عوارض جانبی نافع است چون عدم مراعات سبب بعضی امراض می‌شود. انسان هر چه روزی اوست تا آخرین لقمه غذا را نخورد از دنیا نمی‌رود، پس چه خوب است که غذایی حلال و مباح باشد.

1- پرخور و کم خور

دو درویش (پارسا) از اهالی خراسان، باهم به سفر رفتند. یکی از آن‌ها ضعیف بود و هر شب، یک‌بار غذا می‌خورد. دیگری قوی بود و روزی سه بار غذا می‌خورد.
ازقضای روزگار در کنار شهری به اتهام اینکه جاسوس دشمن هستند دستگیر شدند. هر دو را در خانه‌ای زندانی نمودند و درِ آن زندان را با گِل گرفتند و بستند. بعد از دو هفته معلوم شد که جاسوس نیستند و بی‌گناه‌اند. در را گشودند. دیدند قوی، مُرده ولی ضعیف، زنده مانده است. مردم در این مورد تعجّب کردند که چرا قوی مرده است!
طبیب فرزانه‌ای به آن‌ها گفت: «اگر ضعیف می‌مرد باعث تعجّب بود، زیرا مرگ قوی از این روست که پرخور بود و در این چهارده روز، طاقت بی‌غذایی نیاورد و مُرد، ولی آن ضعیف، کم خور بود و مطابق عادت خود صبر کرد و به‌سلامت ماند.» (حکایت‌های گلستان، ص 152)

2- غذا با دوستی

عبدالرحمان بن حجّاج می‌گوید: در منزل امام صادق علیه السّلام نشسته و با ایشان غذا می‌خوردیم. برای ما مقداری برنج آوردند و ما عذر آوردیم (که مثلاً میل نداریم).
امام فرمود: «هر کس ما را بیشتر دوست می‌دارد بهتر و بیشتر نزد ما غذا می‌خورد.» عبدالرحمان گوید: «جلو رفته و سر سفره نشسته و غذا خوردم.» امام علیه‌السلام فرمود: «حالا خوب شد.» سپس فرمود: «روزی مقداری برنج برای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم هدیه آوردند، پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم سلمان رحمه‌الله علیه، مقداد و ابوذر را صدا کرد تا با رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم از آن غذا بخورند، آن‌ها عذر خواستند. پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «هر کس ما را بیشتر دوست دارد باید بیشتر نزد ما غذا بخورد.» آن‌ها بعد از شنیدن این سخن از آن غذا به‌طور کامل خوردند.» (شنیدنی‌های تاریخ، ص 26-محجه البیضاء، ج 3، ص 22)

3- یک لقمه و فروختن دین

فضل بن ربیع گفت: روزی شریک بن عبدالله نخعی بر مهدی عبّاسی سومین خلیفه بنی العباس وارد شد. مهدی گفت: یکی از این سه کار را بپذیری: یا منصب قضاوت را قبول کنی یا اولاد مرا تعلیم دهی و یا از غذای ما بخوری.
شریک فکر کرد که تعلیم فرزندان خلیفه مشکل، امر قضاوت سخت و خوردن غذا آسان است، لذا سومی را انتخاب کرد. مهدی عباسی به آشپز دستور داد چند نوع غذای لذیذ از مغز استخوان و شکر سفید تهیه کنند.
وقتی غذا حاضر شد، نزد شریک آوردند و او به مقدار کافی خورد. متصدی آشپزخانه به خلیفه گفت: «ای امیر! این شیخ بعد از غذا خوردن هرگز رستگار نخواهد شد.»
فضل بن ربیع گفت: «به خدا سوگند! شریک پس از آن طعام، مجالست و هم‌نشینی با بنی العباس را اختیار نمود و قضاوت و تعلیم اولاد ایشان را پذیرفت.» روزی حواله‌ای برای شریک از بابت حقوقش به صرّافی نوشتند، شریک به صرّاف مراجعه کرده سخت می‌گرفت که باید نقد بپردازی. آن مرد گفت: «کتان و لباس قیمتی نفروخته‌ای که این‌قدر سخت می‌گیری.»
شریک در جواب او گفت: «به خدا قسم از کتان باارزش‌تر (دینم) را فروخته‌ام.» (پند تاریخ، ج 4، ص 86 -مروج الذهب، ج 3، ص 320)

4- برکت در نان است

پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «نان را محترم شمارید که مابین عرش و زمین، بیشتر موجودات زمین در ساختن و تهیه نان دخیل‌اند.» بعد فرمود: پیامبری به نام دانیال قبل از شما می‌زیسته، روزی به فقیری نانی عنایت کرد، آن فقیر اخم را در هم کشید و نان را در وسط کوچه پرتاب نمود و گفت: «نان می‌خواهم چه کنم، قیمتی ندارد!»
چون دانیال این واقعه را بدید، دست به‌سوی آسمان گشود و عرض کرد: خدایا نان را قرب منزلت عنایت فرما!
به عمل بد این مرد، خداوند از باریدن باران امساک کرد و زمین از روییدن ممنوع شد. کار به‌جایی رسید که مردم یکدیگر را می‌خوردند به‌طوری‌که دو فرزند داشتند بنا گذاردند در یک روز یکی از آن‌ها خورده شود و فردای آن روز فرزند دیگری خورده شود.
در آن روز یک فرزند خورده شد، روز دیگر مادر فرزند دیگر امتناع از دادن طفل خود نمود. بین آن دو نزاع بالا کشید و نزد دانیال آمدند و داستان خویش را ذکر کردند.
چون دانیال وضع مردم را به این حال دید، دعا نمود و خداوند درب رحمت خویش را به‌سوی آنان گشود. (نمونه معارف، ج 1، ص 276-سفینه البحار، ج 1، ص 375)

5- غذای مرگ

بعد از وفات معتصم عباسی (م 227)، فرزندش هارون ملقب به (واثق بالله عباسی) خلیفه شد. درباره‌ی او نوشته‌اند که: علاقه‌مندی زیادی به مجامعت با زنان داشت، لذا از طبیب خود دوا و معجونی خواست تا قوّه ی شهوت را زیاد کند.
طبیب گفت: «کثرت جماع، بدن را از بین می‌برد و من دوست ندارم بدن شما از بین برود.» واثق گفت: «باید برایم تهیه کنی.» طبیب امر کرد که گوشت درندگان را هفت مرتبه با سرکه‌ای که از شراب به عمل آمده بجوشانند و بعد از شراب به مقدار سه درهم (54 نخود) میل کند. واثق به قول او عمل نمود و بیشتر از دستور، آن را خورد و به اندک زمانی به مرض استسقاء مبتلا گشت. اطباء اتفاق کردند به این‌که شکم او باید شکافته شود، بعد او را در تنوری که به آتش زیتون تافته باشد بنشانند.
پس چنین کردند و سه ساعت آب به او ندادند و پیوسته آب طلب می‌کرد تا آن‌که در بدنش آبله‌های بزرگ پدیدار شد و او را از تنور بیرون آوردند؛ و تقاضا می‌کرد مرا دیگربار بر تنور بنشانید خواهم مُرد. باز او را داخل تنور می‌بردند و فریادش خاموش می‌شد.
آن ورم‌ها وقتی منفجر گشت او را از تنور بیرون آوردند درحالی‌که بدنش سیاه شده بود و بعد از ساعتی مُرد. پارچه‌ای بر روی او کشیدند و مردم مشغول بیعت با برادرش متوکّل شدند و جنازه‌ی واثق را فراموش کردند. او در سال 232 هـ. ق در سامرا در 34 سالگی فدای غذای مرگ خود شد. (تتمه المنتهی، ص 231)

قرآن:

خداوند در آیه 13 سوره‌ی ممتحنه فرمود: «ای اهل ایمان! قومی که خداوند بر آن‌ها غضب کرده، دوست نگیرید.»

حدیث:

پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «خشم ایمان را فاسد می‌کند همان‌طور که سرکه عسل را.» (جامع السعادات، ج 1، ص 288)

توضیح مختصر:

خشم کردن را غضب گویند. آن‌کسی که بتواند تعدیل روا بدارد و جلوی مهار آن را بگیرد و از خشم کردن بر کسی خاموش شود به صفت حلم متّصف می‌گردد. خداوند هم وقتی اعمال شخصی یا ملتی را می‌بیند که جز خرابکاری و عصیان نیست، بر آنان غضبناک شده که سبب کیفر رساندن آنان می‌شود.
اگر موسی به میقات رفت‌وبرگشت و دید اکثر مردم گوساله‌پرست شدند و غضبناک شد، این خشم ممدوح است. وقتی در نماز می‌گوییم ما را به راه راست هدایت فرما، صراط کسانی که نعمت بر آن‌ها دادی، غیر آنان که بر ایشان غضب کردی و گمراه شدند (سوره حمد) منظور از آنان، «انبیاء، صدیقین، شهدا و صالحین» (سوره نساء، آیه 69) می‌باشند که کارهایشان هیچ‌گاه مورد خشم حق‌تعالی قرار نگرفته است.
احتمال دارد وقتی شخص، خشم می‌کند آن را در عینیت خارجی نشان دهد ولی بعضی‌ها در درون خشم می‌کنند و آن را بیرون نمی‌ریزند.
یکی از معایب خشم این است که در آن حالت احتمال دارد شخص مرتکب جنایتی شود و این از آفات بزرگ صفت غضب است چون در آن‌وقت اراده‌اش عاقلانه و متعادل نیست و جنبه‌ی افراط، غلبه دارد و نفس امّاره به غلیان و جوشش می‌افتد، پس باید به خدا پناه برد و صلوات فرستاد و جای خود را عوض کرد و یا به موضوع دیگر پرداخت و… تا آرامش در خشم گیرنده به وجود آید.
افرادی که این صفت مضموم در جانشان رسوخ کرده، خانواده و زیردستان و کارگران، هیچ‌گاه از آن‌ها در امان نیستند و این عدم اعتماد دیگران بر آن‌ها، نشان‌دهندۀ صفت بسیار زشت غضب است.

1- ذوالکفل

چون عمر یکی از پیامبران به نام «الیسع» به پایان رسید، در صدد برآمد کسی را به جانشینی خود منصوب نماید. از این جهت مردم را جمع کرده و گفت: هر یک از شما که تعهد کند سه کار را انجام دهد من او را جانشین خود گردانم: روزها را روزه و شب‌ها را بیدار باشد و خشم نکند. جوانی که نامش (عویدیا) بود و در نظر مردم منزلتی نداشت برخاست و گفت: من این تعهد را می‌پذیرم. روز دیگر، باز همان کلام را تکرار کرد و فقط همین جوان قبول نمود. لذا الیسع، او را به جانشینی خود منصوب کرد تا اینکه از دنیا رفت.
خداوند آن جوان را که همان ذوالکفل بود به نبوّت (او از انبیای مرسل بوده و بعد از حضرت سلیمان زندگی می‌کرد…) منصوب فرمود. شیطان در صدد برآمد تا او را غضبناک سازد و برخلاف تعهدش وادارش کند. شیطان به یکی از شیاطین به نام «ابیض» گفت برو او را به خشم بیاور.
ذوالکفل شب‌ها نمی‌خوابید و وسط روز اندکی می‌خوابید. ابیض صبر کرد تا او به خواب رفت. به نزدش آمد و فریاد زد: به من ستم شد حق مرا از ظالم بگیر! فرمود: برو او را نزدم بیاور، گفت: از اینجا نمی‌روم. ذوالکفل انگشتر خود را به او داد تا نزد ظالم ببرد و او را بیاورد. ابیض انگشتر را گرفت و رفت؛ و فردا آمد و فریاد زد مظلومم و ظالم، به انگشتر تو توجهی نکرد و همراه من نیامد!
دربان ذوالکفل به او گفت: بگذار بخوابد که دیروز و دیشب نخوابیده! ابیض گفت: نمی‌گذارم بخوابد به من ستم شده است.
ذوالکفل نامه‌ای نوشت و به ابیض داد تا به ستمگر بدهد و او بیاید. روز سوم تا ذوالکفل به خواب رفت باز ابیض آمد و او را بیدار کرد. ذوالکفل دست ابیض را گرفت در گرمای بسیار شدید که اگر گوشت را در برابر آفتاب می‌گذاردند پخته می‌شد، به راه افتادند؛ اما هیچ غضب نکرد.
ابیض دید که نتوانست او را به خشم آورد از دست ذوالکفل فرار کرد و رفت. (تاریخ انبیاء، ج 2، ص 196)

2- زورمند کیست؟

روزی پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم از محلی عبور می‌کردند. در راه به جمعیتی برخورد نمودند که در بین آن‌ها مرد باقدرت و نیرومندی در حال زورآزمایی بود و سنگ بزرگی را که مردم آن را سنگ زورمندان و وزنه قهرمانان می‌نامیدند از روی زمین بلند می‌کرد. تماشاگران با مشاهدۀ زورآزمایی ورزشکار، او را تحسین و تشویق می‌کردند.
پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم پرسید: «این اجتماع مردم برای چیست؟» عده‌ای، وزنه‌برداری آن قهرمان را به عرض رسانده و گفتند: «شخصی در اینجا زورآزمایی می‌کند.»
فرمود: «به شما بگویم مرد قوی و قهرمان کیست؟ قهرمان، کسی است که اگر شخصی به او دشنام دهد غضب نکند و تحمل نموده، بر نفس غلبه کرده و بر شیطان نفس پیروز گردد.» (ابلیس نامه، ج 1، ص 75-مجموعه ورام ج 2، ص 10-مرحوم شیخ صدوق رحمه الله علیه در کتاب معانی الاخبار این خبر را نقل کرده که: پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم سه مطلب دربارۀ قهرمان فرمودند که یکی این بود (به هنگام غضب، خشم او را از کلام حق به در نبرد).

3- یک نصیحت

شخصی به پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم عرض کرد: «مرا علم بیاموز و از دستورات دینی آگاه فرما.» فرمود: «برو و هرگز غضب مکن.» آن مرد درحالی‌که می‌گفت: «به همین سخن اکتفا می‌کنم»، به‌سوی طایفه خود بازگشت.
وقتی به قوم خود رسید مشاهده کرد که نزاعی بین آن‌ها روی‌داده و سلاح در دست گرفته‌اند و در برابر یکدیگر صف‌آرایی کرده‌اند. او هم لباس نبرد را بر تن کرد و به‌سوی یاران خود رفت.
اما ناگهان به یاد سخن پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم افتاد که از او خواسته بود خشمگین نشود. سلاح را بر زمین انداخت و به‌سوی دشمنان قوم خود رفت و گفت: «جنگ و خونریزی نفعی ندارد، من از مال خود هر چه بخواهید به شما پرداخت می‌کنم!» آن‌ها متبّه شده و گفتند: «هر چه که مورد اختلاف واقع شده بود ما به این گذشت و چشم‌پوشی سزاوار هستیم.» بالاخره به همین وصیّت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، اختلاف بزرگی را حل کرد. (شنیدنی‌های تاریخ، ص 305-محجه البیضاء، ج 5، ص 293)

4- امام علیه السلام و غلام

امام صادق علیه‌السلام غلام خود را پی حاجتی فرستاد و آمدنش بسیار طول کشید. امام علیه السّلام به دنبال او شد تا ببیند که او در چه کار است. او را خوابیده یافت و بدون آن‌که خشم کند نزد سر او نشست و او را باد زد تا از خواب بیدار شود.
آن‌وقت به او فرمود: «ای فلانی! والله برای تو نیست که هم شب بخوابی و هم روز. شب بخواب و روز برای ما کار کن.» (منتهی الامال، ج 2، ص 130)

5- خوی بد و خادمان

عبدالله بن طاهر پس از فوت برادرش طلحه (213 م) از جانب مأمون استاندار خراسان شد و تا زمان الواثق بالله متصدّی امر حکومت بود و پس از هفده سال استانداری در سن 48 سالگی به سال 230 وفات یافت.
عبدالله بن طاهر گوید: پیش خلیفه عباسی بودم؛ از غلامان، کسی حاضر نبود. خلیفه غلامی را صدا زد: یا غلام یا غلام، ناگاه غلامی تُرک، از گوشۀ اتاقی پیدا شد و از روی درشتی به خلیفه گفت: «غلامان کار ضروری دارند از خوردن، دستشویی، وضو، نماز و خواب؛ هرگاه به خاطر ضرورت، غایب شدیم صدایت بلند شد یا غلام یا غلام تا کی توان گفت یا غلام!»
عبدالله بن طاهر گوید: «خلیفه سر در پیش انداخت؛ من یقین کردم که خلیفه سر را بلند کند، سر غلام را از بدنش جدا نماید!»
بعد از مدتی سر برآورد و به من گفت: «ای عبدالله! چون ارباب و مالک، اخلاقش خوب شود اخلاق خادمانش بد شود، اکنون ما نمی‌توانیم که خوی خود را بد کنیم تا خوی خادمان نیک شود.» (از غضب کردن ارباب، خادمان سوءاستفاده کنند.) (لطائف الطوائف، ص 94)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 12 سوره‌ی حجرات می‌فرماید: «و بعضی از شما غیبت بعضی دیگر را نکنید.»

حدیث:

پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «همانا غیبت کردن از زنا بدتر است.» (جامع السادات، ج 2، ص 302)

توضیح مختصر:

غیبت آن است که انسان عیب مؤمن را ظاهر را سازد، آن عیبی که خداوند آن را پوشانده است. فرق نمی‌کند اظهار با زبان یا دست و یا اشاره باشد و آن مؤمن وقتی بشنود ناراحت شود. اگر عیب در مؤمن نباشد، آن بهتان نام دارد و از غیبت بدتر است.
اگر انسان غیبت کرد لازمه‌اش این است که به هر شکل یا نوعی از صاحب غیبت طلب رضایت کند مگر آن‌که مفسده آن بیش از گفتن باشد. اگر انسان بی‌خیال باشد و در ظاهر یا باطن طلب رضایت و مغفرت نکند در درازمدت مبتلا به این رذیله می‌شود و نوعی از حبط اعمال را سبب می‌شود که قیامت وقتی غیبت کننده در نامه اعمالش حسناتی نمی‌بیند به او گویند: تو با غیبت کردن، عمل خودت را از بین بردی؛ گرچه در مصادیق غیبت باید به کتاب‌های اخلاقی مراجعه شود.
اگر کسی تظاهر به فسق می‌کند عیوب خود را خودش برملا کرده، مثلاً دائم دروغ می‌گوید و شراب می‌خورد و این مصداق غیبت پیدا نمی‌کند.
دین اسلام می‌خواهد همه با یکدیگر روابط اجتماعی داشته باشند. پس اگر هر کس بیاید عیب پنهانی دیگری را برملا سازد، بنابراین مردم از همدیگر به خاطر فهمیدن معایب، دور شده و رشتۀ اُنس و محبت به هم می‌خورد، بدبینی و بدگمانی در جامعه منتشر می‌شود و ضربه‌ای بر پیکر روابط اجتماعی زده می‌شود، صلاح جامعه به فساد تبدیل می‌گردد، اعتماد کم می‌شود و ایمنی از بین می‌رود. لذا در قرآن فرمود که غیبت کردن مؤمن به‌منزله آن است که یک انسانی گوشت برادر خود را درحالی‌که او مُرده است بخورد. (سوره حجرات، آیه 12)

1- از غیبت کننده جلوگیری کردند

در عصر پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم مردی بر جمعی که نشسته بودند می‌گذشت. یکی از آنان گفت: من این مرد را برای خدا دشمن دارم. آن گروه گفتند: به خدا قسم که سخن بدی گفتی! و ما به او خبر می‌دهیم و به وی خبر دادند.
آن مرد خدمت رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم رسید و سخن او را بازگفت. پیغمبر صلّی الله علیه و آله و سلّم او را خواست و ازآنچه دربارۀ وی گفته بود پرسید. مرد گفت: آری، چنین گفتم.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: «چرا با او دشمنی می‌کنی؟» گفت: «من همسایۀ اویم و از حال او آگاهم. به خدا قسم! ندیدم که جز نماز واجب هرگز نماز بگذارد!»
آن مرد گفت: «یا رسول‌الله صلّی الله علیه و آله و سلّم از وی بپرس آیا دیده است که من نماز واجب را از وقت خود به تأخیر اندازم، یا بد وضو بسازم و رکوع و سجود را درست انجام ندهم؟»
پیغمبر صلّی الله علیه و آله و سلّم پرسید، مرد گفت: نه سپس گفت: «به خدا ندیدم جز ماه رمضان که هر نیکوکار و بدکاری روزه می‌گیرد، هرگز در ماه دیگر روزه بگیرد!» آن مرد گفت: «یا رسول‌الله صلّی الله علیه و آله و سلّم، از وی بپرس آیا دیده است که من در روز رمضان افطار کرده باشم یا چیزی از حق آن فروگذاشته باشم؟»
پیغمبر صلّی الله علیه و آله و سلّم پرسید و او گفت: نه باز گفت: «به خدا هیچ ندیدم که به سائل فقیری چیزی بدهد و ندیدم که چیزی از مال خود انفاق کند مگر این زکاتی که نیکوکار و بدکار آن را ادا می‌کنند!»
مرد گفت: «از او بپرس آیا دیده است که چیزی از آن کم گذاشته باشم یا با خواهانِ آن، چانه زده باشم؟» گفت: نه.
آنگاه رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به آن مرد فرمود: «برخیز که شاید او از تو بهتر باشد.» (علم اخلاق اسلامی، ج 2، ص 399)

2- مجازات غیبت در روز قیامت

شیخ بهایی علیه‌الرحمه می‌فرماید: روزی در مجلس بزرگی ذکر من شده بود. شنیدم یکی از حاضرین که ادعای دوستی با من می‌کرد ولی در این ادعا دروغ می‌گفت؛ شروع به غیبت نموده و نسبت ناروایی به من داده بود و این آیه را در نظر نداشت که خداوند می‌فرماید: «بعضی پشت سر بعضی غیبت نکنید، آیا دوست دارید گوشت مردۀ برادر خود را بخورید؟ همه این را ناخوش می‌دارید.»(سوره حجرات، آیه 12)
آنگاه‌که فهمید اطلاع از غیبت او پیدا کرده‌ام، نامه بلند بالایی برایم نوشت و اظهار پشیمانی و درخواست رضایت در آن نامه کرد. در جوابش نوشتم: «خدا تو را پاداش دهد به واسطه هدیه‌ای که برای من فرستادی؟ چون هدیه تو باعث سنگینی کفۀ حسناتم در قیامت می‌شود!»
از حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم روایت شده که فرمود: در روز قیامت بنده‌ای را در مقام حساب می‌آورند، کارهای نیکش در یک کفّه و کارهای زشتش را در کفّۀ دیگر می‌گذارند، کفّه گناه سنگین‌تر می‌شود. در این هنگام ورقه‌ای بر روی حسنات قرار می‌گیرد، کارهای نیکش به‌واسطه آن عمل زیادتر از گناهانش می‌شود.
عرض می‌کند: پروردگارا آنچه عمل خوب داشتم در کفۀ حسنات وجود داشت، اما این ورقه چه بود؟ من که چنین عملی نداشتم؟ خطاب می‌رسد: این در مقابل سخنی است که دربارۀ تو گفته‌اند و از آن نسبت، پاک بودی. این حدیث مرا وا‌می‌دارد که سپاسگزار تو باشم به‌واسطه چیزی که به من رسانیده‌ای، بااینکه اگر روبروی من، این کار یا بدتر از این را انجام می‌دادی با تو مقابله به مثل نمی‌کردم و جز عفو و گذشت و دوستی و وفا از من نمی‌دیدی؛ این باقی ماندۀ عمر، گرامی‌تر از آن است که صرف در مکافات اشخاص شود، باید به فکر آنچه ازدست‌رفته بود و تدارک گذشته را نمود. (پند تاریخ، ج 5، ص 160-کشکول، ج 1، ص 197)

3- مانع باران

سالی در بنی‌اسرائیل قحطی شد. حضرت موسی علیه السّلام چند بار نماز استسقاء خواند و طلب باران کرد، اما خبری از باران نشد. خداوند به حضرت موسی علیه السّلام وحی کرد: «من به خاطر آنکه یک نفر در میان شماست و سخن‌چین است و اصرار بر نمّامی دارد، دعای شما را مستجاب نمی‌کنم.»
عرض کرد: «خدایا آن شخص کیست؟» فرمود: ای موسی! شما را از غیبت نهی می‌کنم، حال خودم نمّامی کنم؟! بگو همه توبه نمایند تا دعایشان مستجاب شود.
همه توبه کردند و خداوند باران رحمت را بر آن‌ها نازل کرد. (جامع السعادات، ج 2، ص 277)(در خبری دیگر آمده است: آن شخص درباره‌ی حضرت موسی علیه السّلام غیبت کرده بود و موسی علیه السّلام تقاضای شناسایی آن شخص را کرد و خداوند فرمود: من سخن‌چینی را زشت دارم حال خود سخن‌چینی کنم؟!)

4- هزار تازیانه

برای هارون‌الرشید لباس‌های فاخر و گران‌قیمتی آورده بودند. آن را به علی بن یقطین وزیر (شیعه) خود بخشید. از جمله آن لباس‌های دراعه ای (لباسی که جلویش باز است و روی لباس می‌پوشند) از خز و طلا بافت بود که به لباس پادشاهان شباهت داشت.
علی بن یقطین آن لباس‌ها را به همراه اموال بسیار دیگری برای امام موسی کاظم علیه السّلام فرستاد. حضرت علیه السّلام، دراعه را توسط شخص دیگری برای وزیر فرستادند. او شک کرد که علت چیست؟ حضرت در نامه نوشتند: «آن را نگهدار و از منزل خارج مکن که یک وقت احتیاج می‌شود.»
پس از چند روز بر یکی از غلامان خود خشم گرفت و او را از خدمت عزل کرد. همان غلام پیش هارون‌الرشید سخن‌چینی نمود که علی بن یقطین قائل به امامت موسی بن جعفر علیه‌السلام است و خمس اموال خود را هرسال برای او می‌فرستد و همان دراعه ای که شما به او بخشیدید، برای موسی بن جعفر علیه السّلام در فلان روز فرستاده است!
هارون بسیار خشمگین شد و گفت: باید این راز را کشف کنم. همان‌دم در پی علی بن یقطین فرستاد؛ هنگامی‌که حاضر شد گفت: «چه کردی آن دراعه ای که به تو دادم؟» گفت: «در خانه است و آن را در پارچه‌ای پیچیده‌ام و هر صبح و شام آن را باز می‌کنم و تبرّک می‌جویم.» هارون گفت: «هم‌اکنون آن را بیاور.» علی بن یقطین یکی از خدّام را فرستاد و گفت: «دراعه در فلان اتاق داخل فلان صندوق و در پارچه‌ای پیچیده است. برو زود بیاور.» غلام رفت و آن را آورد.
هارون دید دراعه در میان پارچه گذاشته و عطر آلود است. خشمش فرونشست و گفت: «آن را به منزل خود برگردان، دیگر سخن کسی را دربارۀ تو قبول نمی‌کنم» و جایزه زیادی به او بخشید.
هارون دستور داد تا غلامی که سخن‌چینی کرده بود هزار تازیانه بزنند، هنوز بیش از پانصد تازیانه نزده بودند که مُرد. (داستان‌ها و پندها، ج 1، ص 52-کشکول بحرانی، ج 2، ص 132)

5- غلام سخن‌چین

شخصی برای خرید غلام به بازار برده فروشان رفت. عبدی را به او نشان دادند و گفتند: «این برده هیچ عیبی ندارد، جز آن‌که سخن‌چین است.» او پذیرفت و عبد را با آن عیب خریداری کرد و به منزل برد. بعد از گذشت چند روز آن عبد به همسر مولای خود گفت: «شوهرت تو را دوست نمی‌دارد و می‌خواهد زن دیگری بگیرد. اگر بخواهی من او را برایت سِحر می‌کنم به شرط آن‌که چند تار از موهای او را برایم بیاوری.»
زن گفت: «چطور موی او را برایت بیاورم؟ غلام گفت: وقتی‌که خوابیده با تیغ مقداری از موهایش را قطع کن و بیاور تا کاری کنم به تو علاقه‌مند شود!» سپس نزد شوهر او رفت و گفت: «زن تو دوستی پیدا کرده و می‌خواهد تو را به قتل برساند و مواظب باش تا قضیه را بفهمی.» مرد خود را به خواب زده بود که زن با تیغ وارد شد. مرد به گمان این‌که او قصد قتلش را دارد از برخاست و زن را به قتل رساند.
اقوام زن که از قضیه مطلع شدند، همگی آمدند و آن مرد را به قتل رساندند. قبیله آن مرد هم به مقابله با اقوام زن پرداختند و جنگ و جدال و قتل و خونریزی بین دو طایفه به راه افتاد و تا مدت‌ها خصومت و درگیری بین آن‌ها وجود داشت. (شنیدنی‌های تاریخ، ص 302-محجه البیضاء، ج 1، ص 289)

قرآن:

خداوند متعال در آیه‌ی 113 سوره نساء می‌فرماید: «آنچه علم نداشتی خدا به تو آموخت.»

حدیث:

پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «علم را جز شخص سعادتمند دوست ندارد.» (جامع السعادات،1، ص 104)

توضیح مختصر:

علم لدنّی را خداوند به انبیاء و اولیاء داده است و علم غیر آن اکتسابی است. در هر دو صورت همگان به علوم احتیاج دارند و در این راستا، معلم است که باید تعلیم بدهد و متعلّم، تعلیم بگیرد. پیامبر صلی‌الله علیه و آله معلّمی است که جایی تحصیل‌نکرده، بلکه علمش لدنّی بوده است و خداوند قرآن را بر قلبش نازل کرده تا «برای مردم بیان کند»؛ البته ظواهر و سپس بواطن را در جای مناسب برای اهلش.
مربی انسان باید کمالات داشته باشد، هر معلّمی نمی‌تواند ادعا کند که در تعلیم حق مطلب را بیان داشته است چراکه ارشادات و هدایت نسبت به نفوس فرق می‌کند، معلم غذای روح می‌دهد اما استعداد تلمیذ سبب می‌شود که به‌اندازه همان مقدار به او غذای روحی بدهد.
البته در مسائلی که هیچ‌کس نباشد تعلیم الهی است. وقتی قابیل، برادرش هابیل را کشت، مانده بود که با جسد برادرش چه‌کار کند. خداوند کلاغی را مأمور کرد که خاک‌ها را کنار بزند و چیزی را پنهان کند و این‌چنین قابیل یاد گرفت و جسد برادر را زیرخاک دفن کرد.
این مسئله تصادفی نبوده است. آمدن خضر و تعلیم مسائلی پنهانی به او (موسی). خضر علیه السّلام معلّم او بود نه این‌که اتفاقی باشد، امر الهی برای تعلیم خطوری بوده که بر ذهن موسی آمده بود. درباره این آیه «عیسی گفت: هر جا که باشم مرا با برکت ساخته» (مریم، آیه‌ی 31)
از پیامبر صلی‌الله علیه و آله نقل شده که خداوند مرا معلّم و ادب‌آموز کرده است. (المیزان،10، ص 406) یعنی خداوند پیامبر را معلّم و راهنمای خیر گردانیده است.

1- حاج شیخ عباس قمی

مرحوم حاج شیخ عباس قمی صاحب کتاب مفاتیح‌الجنان فرمود: وقتی کتاب (منازل الآخره) را تألیف و چاپ کردم، به دست شیخ عبدالرزّاق مسئله‌گو (که همیشه قبل از ظهر در صحن مطهر حضرت معصومه علیها السّلام مسئله می‌گفت) رسید.
پدرم کربلایی محمّد رضا از علاقه‌مندان شیخ عبدالرزّاق بود و هرروز در مجلس او حاضر می‌شد. شیخ عبدالرزّاق روزها کتاب منازل الآخره را می‌گشود و برای مستمعین می‌خواند.
یک روز پدرم به خانه آمد و گفت: شیخ عباس! کاش مثلِ این مسئله‌گو می‌شدی و می‌توانستی منبر بروی و این کتاب را که امروز برای ما خواند، می‌خواندی.
چند بار خواستم بگویم این کتاب از تألیفات خودم است، امّا هر بار خودداری کردم و چیزی نگفتم، فقط عرض کردم: دعا بفرمایید خداوند توفیقی مرحمت فرماید. (سیمای فرزانگان، ص 153 – مرد تقوا و فضیلت ص 48)

2- معلّم جبرئیل

روزی جبرئیل در خدمت پیامبر صلی‌الله علیه و آله، مشغول صحبت بود که حضرت علی علیه السّلام وارد شد. جبرئیل چون آن حضرت را دید برخاست و شرایط تعظیم به‌جای آورد.
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: یا جبرئیل! از چه جهت به این جوان تعظیم می‌کنی؟ عرض کرد: چگونه تعظیم نکنم که او را بر من، حق تعلیم است!
فرمود: چه تعلیمی؟ عرض کرد: در وقتی‌که حق‌تعالی مرا خلق کرد از من پرسید: تو کیستی و من کیستم؟ من در جواب متحیّر ماندم و مدّتی در مقام جواب ساکت بودم که این جوان در عالم نور به من ظاهر گردید و این‌طور به من تعلیم داد که بگو: تو پروردگار جلیل و جمیلی و من بنده ذلیل و جبرئیلم؛ ازاین‌جهت او را که دیدم تعظیمش کردم.
پیامبر صلی‌الله علیه و آله پرسید: «مدت عمر تو چند سال است؟» عرض کرد: «یا رسول‌الله در آسمان ستاره‌ای هست که هر سی هزار سال یک‌بار طلوع می‌کند، من او را سی هزار بار دیده‌ام.» (تحفه المجالس، ص 80)

3- عالِم با عمل

شیخ احمد اردبیلی معروف به مقدس اردبیلی (م 993) یکی از عالمان زاهد و با عمل معاصر با شیخ بهایی، ملاصدرا و میرداماد بوده که قبر شریفش در حجره ایوان نجف اشرف است.
نقل شده که در یکی از سفرها، شخصی که زائر بوده و او را نمی‌شناخت از او تقاضا کرد که جامه‌ی مرا به لب آب ببر و آن‌ها را شستشو بده. مقدّس قبول کرد و لباس او را شست‌وشو داد و نزد آن زائر آورد. زائر به علائمی آن جناب را شناخت خجالت کشید و مردم هم او را توبیخ نمودند. مقدّس فرمود: چرا او را ملامت می‌کنید، مطلبی نشده، حقوق برادران مؤمن زیادتر از این‌هاست. (منتخب التواریخ ص 181)

4- آفات علم بی تزکیه

قاضی علی بن محمّدالماوردی، اهل بصره و در فقه شافعی استاد بود. او معاصر با شیخ طوسی (ره) بود. خودش می‌گوید: زحمت زیادی کشیدم در جمع و ضبط کتابی در خریدوفروش (بیع و شراء) و همه جزئیّات و فروعات مسائل مربوط به آن را در خاطرم ثبت کردم، به‌طوری‌که بعد از اتمام آن کتاب به ذهنم آمد که من از هرکسی در این باب فقه، عالم‌ترم و عُجب و خودپسندی مرا گرفت.
روزی دو نفر عرب بادیه‌نشین (عشایر) به مجلس من آمدند و راجع به معامله‌ای که در دهات انجام گرفت پرسیدند که از آن مسئله چهار فرع دیگر هم منشعب می‌شد که من هیچ‌کدام را نتوانستم جواب دهم.
مدتی به فکر فرو رفتم و به خود گفتم: این مسئله را وارد نیستم! آن‌ها تعجّب کردند و گفتند: باید بیشتر زحمت بکشی تا بتوانی جواب مسائل را بدهی؛ از نزدم رفتند به پیش کسی که عده‌ای از شاگردانم بر او، ازنظر علمی مقدّم بودند.
از او مسئله را سؤال کردند و همه را جواب داد؛ آن‌ها از جواب سؤال خوشحال شدند و او را مدح کردند و به‌طرف دهات خودشان رفتند.
ماوردی می‌گوید: این جریان سبب شد تا من متنبّه بشوم و نفسم را از خودپسندی و غرور در علم ذلیل کنم تا دیگر میل به خودستایی ننمایم. (سفینه البحار،2، ص 162)

5- اصمعی و بقّال فضول

اَصمَعی (عبدالملک بن قریب بصری (م 213) از رُوات بزرگ اشعار و اخبار عرب و صاحب تألیفات متعدد بود.) می‌گوید: من در ابتدای تحصیل، به فقر روزگار را می‌گذرانیدم. هر روز صبح وقتی برای علم از خانه بیرون می‌آمدم در رهگذر من بقّالی فضول از من سؤال می‌کرد کجا می‌روی؟ می‌گفتم: برای تحصیل دانش می‌روم؛ و در برگشت هم همان سؤال را از من می‌کرد!
گاهی هم می‌گفت: روزگار خود را ضایع می‌کنی، چرا شغلی یاد نمی‌گیری تا پول‌دار شوی، این کاغذ و دفترهایت را به من بده، در خمره‌ای اندازم بعد ببینی هیچ در آن معلوم نگردد؛ و پیوسته مرا ملالت می‌کرد و من هم رنجیده‌خاطر می‌شدم؛ و زندگی هم به‌سختی می‌گذشت به‌طوری‌که نمی‌توانستم پیراهنی برای خود بخرم.
سال‌ها گذشت تا اینکه روزی رسولی از طرف امیر بصره آمد. مرا نزد امیر دعوت کرد. گفتم: من با این لباس پاره چگونه آیم؟
آن رسول رفت و لباس و پول برایم آورد. لباس‌ها را عوض کردم و نزد امیر بصره رفتم. او گفت: تو را برای تأدیب پسر خلیفه انتخاب کردم باید به بغداد روی. پس روانه بغداد شدم و نزد خلیفه عباسی هارون‌الرشید رسیدم و مرا مأمور تعلیم و تربیت محمّد امین پسر خود کرد و زندگی‌ام رفته‌رفته بسیار خوب شد!
چون چند سال گذشت و محمّد امین به کمالاتی از علوم رسید، هارون او را امتحان کرد و در روز جمعه محمّد امین خطبه ی بلیغی خواند و هارون‌الرشید را پسند آمد و به من گفت: چه آرزویی داری؟ گفتم: می‌خواهم به زادگاه خود بصره روم. پس مرا اجازه داد و با اعزاز و اکرام به بصره فرستاد.
مردم بصره بدیدنم آمدند ازجمله همان بقّال فضول هم آمد. چون او را دیدم، گفتم: دیدی آن کاغذ و علم چه ثمره‌ای داد! او در مقام اعتذار آمد و گفت: از نادانی آن مطالب را به تو گفتم. علم (اَلعِلمُ یُعطی وَ اِن کانَ یُبطی) اگر چه دیر ثمر دهد امّا از فایده دنیایی و دینی خالی نباشد. (جوامع الحکایات ص 195)

قرآن:

خداوند متعال در آیه 11 سوره فاطر می‌فرماید: «هیچ‌کس عمر طولانی نمی‌کند، یا از عمرش کاسته نمی‌شود مگر این‌که در کتاب (علم خداوند) ثبت است.»

حدیث:

امام علی علیه السّلام فرمود: «به‌راستی‌که گذشته عمر به سر آمده، آینده‌ی آن نیز امیدی است (که معلوم نیست برسی) و هم‌اکنون وقت عمل است.»

توضیح مختصر:

عمر انسان به سه قسمت، کودکی، جوانی و پیری تقسیم می‌شود؛ در کودکی که چیزی نمی‌داند و در دوران جوانی که زمان ظهور غرایز است و در پیری که سستی و ضعف غالب می‌شود. بهترین دوران عمر باسعادت، جوانی است که می‌توان از زمان بلوغ تا چهل‌سالگی را برای آن مشخص کرد که برای ادراک و رشد و کسب فضایل و دفع رذایل بهترین اوقات شمرده می‌شود.
در پیری، صفات چه خوب و چه بد، ملکه شده و تغییر و تحوّل بسیار سخت است چه آن‌که تحلیل رفتن قوای بدن و آمدن امراض و آفت‌پذیری که از افراط‌وتفریط در جوانی رخ‌ داده است دامن‌گیر آن می‌شود و سلوک را دچار تزلزل می‌کند.
عمر، اگر با عزّت و توفیق خداوند همراه باشد همه‌اش سعادت است و اگر با ذلّت و رباخوری، تهمت و غیبت و منیّت و هوی پرستی همراه باشد، همه‌اش شقاوت و بدبختی است.
بهترین لحظات عمر آن است که در طاعات الهی صرف شود و در بندگی به سر برده شود، چراکه بنده در مراقبه مولا به سر می‌برد و در عبودیت توفیق نصیبش می‌گردد.
پس پایان عمر عاقبت‌به‌خیر می‌شود و لذا در دعاها انسان باید از خدا بخواهد منتهای عمرش به خیر و عافیت باشد.
1- دانستن پایان عمر!

کسی نزد حضرت موسی آمد و عرض کرد: «به من زبان حیوانات را تعلیم کن.» موسی او را موعظه کرد که صلاح تو نیست؛ ولی آن مرد اصرار بسیار می‌کرد.
خداوند فرمود: حال که اصرار می‌کند، به او تعلیم کن. پس موسی زبان سگ و خروس را به او تعلیم داد. او به خانه آمد و سر سفره نشست. یک‌لقمه‌نان از دستش افتاد، خروس از سگ سبقت گرفت. سگ گفت: چرا به من ظلم می‌کنی و نمی‌گذاری لقمه‌ای بخورم؟ خروس گفت: فردا اسب ارباب می‌میرد و گوشت فراوان می‌خوری. آن مرد تا این حرف را شنید، اسب را برد و فروخت.
فردا سر سفره، لقمه نانی از دست ارباب افتاد، باز خروس سبقت گرفت و نان را خورد. سگ گفت: چرا دروغ می‌گویی، اسب آقا نمُرد و آن را فروخت! خروس گفت: فردا قاطر ارباب می‌میرد. ارباب شنید، قاطر را برد و فروخت.
روز بعد سگ به خروس گفت: امیدوارم تو دروغ‌گو نصیب شغال شوی، قاطر هم نمُرد. خروس گفت: فردا غلام ارباب می‌میرد، غذا درست می‌کنند و آن‌قدر پاره نان و استخوان پیدا می‌شود تا تو بخوری و سیر شوی. ارباب، غلام را هم برد و فروخت و خیلی خدا را شکر می‌کرد که با دانستن زبان سگ و خروس، خسارت بسیاری از او دور شد.
روز بعد سگ به خروس گفت: عجب دروغ‌گوی ماهری شدی! خروس گفت: فردا ارباب هم می‌میرد. ارباب با شتاب نزد حضرت موسی آمد و عرض کرد: خروس گفته فردا پایان عمر من است، چه‌کار کنم؟ چاره‌ای بیندیش. موسی فرمود: چاره‌ای جز مردن نیست. فقط باید دعا کنم که باایمان از دنیا بروی. (ثمرات الحیوه،3، ص 370 – مثنوی مولوی)

2- عمر نوح

حضرت نوح را شیخ انبیا می‌گویند زیرا بسیار عمر کرد. قرآن کریم، در سوره عنکبوت، مدت تبلیغ او را در میان قومش 950 سال ذکر کرده است.
اما تاریخ نویسان مدت عمر حضرت را با اختلاف بسیاری نوشته‌اند. مسعودی در اثبات الوصیه 1450 سال و مجلسی 2500 سال را اختیار کرده است. ثعلبی در تفسیرش می‌گوید: «معجزه‌ی حضرت نوح در نفس خود او بود، زیرا هزار سال عمر کرد و در این مدت طولانی نه نیرویش کم شد و نه دندانی از دندان‌های او افتاد.»
امام صادق علیه السّلام فرمود: «نوح پیامبر را 2500 سال زندگی است که 850 سال آن قبل از نبوت، 950 سال بعد از بعثت و 700 سال به کشتی ساختن و بعد از طوفان، بقیه را به تبلیغ و بنای شهرها و سکونت انسان‌ها در مناطق مختلف گذراند.»
روزی در آفتاب نشسته بود، عزرائیل آمد و سلام کرد! نوح علیه السّلام جوابش را داد و فرمود: به چه منظور آمده‌ای؟ گفت: جانت را می‌خواهم بگیرم. فرمود: مهلت بده از آفتاب به سایه بروم! گفت: باشد. نوح برخاست به سایه آمد و فرمود: ای عزرائیل! آنچه در دنیا بر من از عمر طولانی گذشت، همانند این بود که از آفتاب به سایه آمدم، حال جانم را بگیر! و عزرائیل جانش را گرفت. ابن اثیر در تاریخ کامل خود گفته: چون مرگ نوح فرارسید به او گفتند: دنیا را چگونه دیدی؟ فرمود: مانند خانه‌ای که دو در داشت که از یک در وارد شدم و از در دیگر بیرون رفتم. (تاریخ انبیاء،1، ص 66- 45)

3- عمرمحدود

روزی پیامبر به شکل مربع و چهارگوش خطوطی بر روی زمین کشید، در وسط آن مربع نقطه‌ای گذاشت؛ از اطرافش خط‌های زیادی به مرکز نقطه وسط کرد و یک خط از نقطه داخل مربع به‌طرف خارج رسم کرد و انتهای آن خط را نامحدود نمود.
فرمود: می‌دانید این چه شکلی است؟ عرض کردند: خدا و پیامبر بهتر می‌دانند. فرمود:
این مربع چهارگوش بسته، عمر انسان است که محدود و معین است. نقطه‌ی وسط، نمودار انسان می‌باشد، این خط‌های کوچک که از اطراف به‌طرف نقطه‌ی انسان روی آورده‌اند، امراض و بلاهایی است که در مدت عمر از چهار طرف به او حمله می‌کنند. اگر انسان از دست یکی جان به در برد، به دست دیگری می‌افتد و بالاخره عمرش به یکی خاتمه داده می‌شود. آن خط که از مرکز نقطه‌ی انسان به‌طور نامحدود خارج می‌شود، آرزوی اوست که از مقدار عمرش بسیار تجاوز کرده و انتهایش معلوم نیست. (پند تاریخ،3، ص 134 – کشکول شیخ بهایی ص 33)

4- سه روز عمر نمی‌کند

حسن بن ابی العلاء گوید: در حضور امام صادق علیه السّلام نشسته بودم، ناگهان مردی آمد و در مورد همسرش شکایت کرد. امام به او فرمود: برو همسرت را به اینجا بیاور، او رفت و همسرش را آورد.
امام به زن فرمود: چرا شوهرت از تو شکایت می‌کند؟ او عرض کرد: خداوند آنچه بخواهد در مورد شوهرم انجام دهد.
امام فرمود: ای زن! تو اگر با شوهرت این‌گونه ناسازگاری کنی، بیش از سه روز عمر نمی‌کنی؟ او گفت: باشد، من تا ابد نمی‌خواهم شوهرم را ببینم. امام به شوهر او فرمود: او را به خانه ببر که بیش از سه روز بیشتر عمر نمی‌کند. مرد بعد از سه روز، خدمت امام آمد و عرض کرد: اکنون از دفن جنازه‌ی همسرم برگشته و به اینجا آمده‌ام.
حسن بن ابی العلاء گوید: به امام عرض کردم: جریان این زن و شوهر چه بود؟ فرمود: «زن او از حدّ خود تجاوز کرده بود (و شوهر را اذیت می‌نمود) خداوند عمرش را کوتاه نمود و شوهرش را از دست او راحت ساخت.» (داستان‌ها وپندها،6، ص 107 – مناقب ابن شهرآشوب،4، ص 224)

5- جشن سر یک‌صد سال

شیخ بهایی در کتاب کشکول خود می‌نویسد: در یکی از مناطق کشور هند، رسم بود که در هر صدسال یک عید بزرگی می‌گرفتند.
تمام اهل شهر از بزرگ و کوچک و پیر و جوان، در محلی خارج از شهر که سنگ بزرگی نصب شده بود، اجتماع می‌کردند. پس یک نفر از جانب پادشاه صدا می‌زد: بر فراز این سنگ باید کسی برود که در عید گذشته شرکت کرده است.
گاهی پیرمردی که نابینا شده بود و نیروی خود را از دست داده بود، یا پیرزنی فرتوت، افتان و لرزان بالای سنگ می‌رفت. گاهی در بعضی از عیدها اتفاق می‌افتاد که کسی نبود که جشن گذشته را درک کرده باشد و معلوم می‌شد تمام آن‌هایی که صدسال قبل زنده بودند، از بین رفته‌اند.
کسی که بر فراز سنگ می‌رفت، با صدای بلند می‌گفت: من بچه‌ای بودم در عید سابق، زمان فلان پادشاه یا فلان وزیر و قاضی؛ و آنچه در مدت یک قرن دیده بود، نقل می‌کرد و تذکّر می‌داد تا عبرت بگیرند.
پس از او خطیبی بالای سنگ می‌رفت و مردم را پند و اندرز می‌داد و از کار گذشته و تدارک عمر رفته و اخلاق و رفتار خوب نصیحت می‌کرد.
عمده‌ترین پیام برگزاری چنین جشن‌هایی، این بود که عمر، محدود است، ازاین‌رو به نیروی جوانی مغرور نشوید و از مدت عمر به‌خوبی استفاده کنید. (پند تاریخ،3، ص 135)