همسران معصومین
قرآن:
خداوند متعال در آیه‌ی 1 سوره نساء می‌فرماید: «خدا، شما را از یک انسان آفرید و همسر او را نیز از جنس او خلق کرد و از آن دو، مردان و زنان فراوانی منتشر ساخت.»
حدیث:
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «مؤمن بعد از تقوای الهی، از خیری همانند همسر صالحه بهره نبرد.» (تفسیر معین؛ ص 8)
توضیح مختصر:
در این‌که ائمه اطهار علیهم السّلام دارای همسرانی متعدد بودند جای شکی نیست اما در مورد خصایص آن‌ها می‌توان گفت که شناسنامه‌ی همه آن‌ها از جهت پاکی و طهارت، مُهر تامّ خورده بود اگرچه آن‌ها از مکه و مدینه نبودند بلکه از کشورها و شهرهای مختلف بودند. چون تولّد امام از صلب و رحم پاکیزه می‌باشد پس این شرافت را آنان دارا بودند. همسر امیرالمؤمنین علیه‌السلام فاطمه زهرا علیها السلام و مادر دو امام بوده که بر همه‌ی همسران دیگر امامان دارای فضایل و امتیازات برتر است که به قلم و بیان در نیاید؛ اما همسر امام حسین علیه‌السلام شهربانو دختر یزدگرد از ایران بوده است. حمیده‌ی مصفاه کنیزی از مراکش (مغرب) و مادر امام هفتم بود. نجمه همسر امام هفتم و مادر امام رضا علیه‌السلام از شمال آفریقا بود. سبیکه همسر امام رضا علیه‌السلام و مادر امام جواد علیه‌السلام از اهل نوبه‌ی سودان بوده است و همسر امام جواد علیه‌السلام سمّانه مغربیه (از آفریقا) مادر امام هادی علیه‌السلام بود. همسر امام هادی علیه‌السلام حُدیث یا سلیل از اهل سودان مادر امام عسگری علیه‌السلام بود؛ و همسر امام عسگری علیه‌السلام نرجس فرزند قیصر روم و مادر امام زمان (عج) می‌باشد.
نتیجه آن‌که: خداوند، همسران معصومین علیهم السّلام را از کشورهای مختلف نصیب آنان کرد که منزّه از رجس و پاک از هر پلیدی بوده، هم طهارت ظاهری و هم طهارت باطنی داشتند. بر همه‌ی شان درودی بی‌نهایت باد.
1- شهربانو
چون ایرانیان در جنگ شکست خوردند، عده‌ای اسیر را به مدینه آوردند. عمر خواست آن‌ها را بفروشد و مردان آن‌ها را بندگان عرب نماید. امیرالمؤمنین علیه‌السلام منع نمود و فرمود: «ایشان را برای ازدواج مخیر نموده تا هر که را خواهند اختیار کنند.»
جماعتی، از حضرت شهربانو [شاه‌زنان] دختر کسری، خواستگاری کردند و او سکوت نمود.
پس اشاره به امام حسین علیه‌السلام کرد. امیرالمؤمنین علیه‌السلام نامش را پرسید، گفت: «شاه‌زنان» [به زبان فارسی] فرمود: «شهربانو نام داری و خواهرت مروارید.»
به شهربانو گفتند: «چه طور امام حسین علیه‌السلام را انتخاب کردی؟» گفت: «پیش از ورود لشکر اسلام به مدائن، در عالم خواب، پیامبر خدا صلی‌الله علیه و آله به خانه‌ی من آمد و شب دیگر فاطمه‌ی زهرا علیها السلام آمد و اسلام را بر من اظهار کرد و برای فرزندش تزویج کرد.» از این همسر نمونه، حضرت علی بن الحسین علیه‌السلام متولّد شدند. (داستان ازدواج معصومین، ص 172 -بحار، ج 46، ص 15)
2- حمیده
ابن عکاشه ی اسدی، خدمت امام باقر علیه‌السلام رسید و امام صادق علیه‌السلام خدمتش بود. عرض کرد: «چرا برای جعفر تزویج نمی‌نمایی؟» جلوی امام علیه‌السلام کیسه‌ی زری مهر کرده بود، فرمود: «به‌زودی برده‌فروشی از اهالی بربر [مراکش] به منزل میمون وارد می‌شود و به این کیسه کنیزی خواهم خرید.»
او گوید: بعد از چند روز خدمت امام باقر علیه‌السلام رسیدم، فرمود: «بروید کنیزی بخرید.» من رفتم نزد برده‌فروش، گفت: «همه‌ی کنیزان را فروختم مگر دو کنیز، یکی از دیگری بهتر.» آن‌ها را آورد.
گفتم: «کنیز را چند فروشی؟» گفت: «هفتاد دینار» چانه زدیم، فایده نداشت. کیسه را باز کردیم شمردیم، درست، هفتاد دینار بود پس او را خریدیم و خدمت امام علیه‌السلام آوردیم. امام صادق علیه‌السلام ایستاده بودند، حضرت حمد کرد و از اسمش سؤال نمود، گفت: «حمیده.» فرمود: «پسندیده‌ای در دنیا و ستایش کرده خواهی بود در آخرت.» پس به فرزندش جعفر علیه‌السلام فرمودند: «او را برای خود به همسری بگیر!» از این همسر، امام موسی بن جعفر علیه‌السلام متولد شدند. (منتهی الآمال، ج 2، ص 182 -کافی، ج 1، ص 476)
3- نجمه
هشام بن احمر گوید: امام موسی بن جعفر علیه‌السلام به من فرمود: «آیا می‌دانی از اهل مغرب کسی بدین جا آمده باشد؟» گفتم: «نه!» فرمود: «چرا آمده، باهم برویم.» رفتیم. امام علیه‌السلام از آن برده‌فروش کنیزی خواست، پس او هفت کنیز را آورد. امام علیه‌السلام قبول نکرد. او گفت: «کنیز بیماری هم دارم.» فرمود: «آن را بیاور!» قبول نکرد. فردا حضرت مرا فرستاد و گفتند: «به هر قیمت که شده آن کنیز بیمار را از او خریداری کن.»
رفتم، او قیمت بسیاری گفت و من قبول کردم. گفت: «آن مرد دیروزی چه کسی بود؟» گفتم: «مردی از بنی‌هاشم.»
گفت: زنی از اهل کتاب به من گفت: «این کنیز قسمت بهترین کس روی زمین است و پسری برای او آورد که شرق و غرب مانند آن نباشد.»
پس کنیز را خریدم و نزد امام موسی بن جعفر علیه‌السلام آوردم حضرت به اصحابش فرمود: «به خدا قسم که من این جاریه را نخریدم؛ مگر به امر و وحی خدا» پس، از این همسر، امام رضا علیه‌السلام متولد شد. (منتهی الآمال، ج 2، ص 258)
4- خیزران
نام همسر امام، سبیکه بود که امام رضا علیه‌السلام او را خیزران نامید. او از اهل نوبه [اطراف کشور سودان] بود و پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «پدرم به قربان پسر بهترین کنیران اهل نوبه که پاکیزه است.» و اشاره به خیزران داشت.
حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام به یزید بن سلیط فرمود: «اگر او را دیدی، سلام مرا به او برسان.» خیزران با عده‌ای از اهل سودان به مدینه آمده بود و امام علیه‌السلام با او ازدواج کردند از این همسر، امام جواد علیه‌السلام متولد شد. (داستان ازدواج معصومین علیهم السّلام، ص 214)
5- فاطمه
امام حسن علیه‌السلام دختری به نام فاطمه داشت که معروف به اُمّ عبدالله شد. امام صادق علیه‌السلام درباره‌اش فرمود: «زنی در راست‌گویی و شایستگی به پایه‌ی او نمی‌رسد. در خاندان امام حسن علیه‌السلام همانند او دیده نشده است. او مستجاب‌الدعوه بود.»
امام باقر علیه‌السلام فرمود: مادرم زیر دیواری نشسته بود که آن دیوار در حال سقوط، قرار گرفت، فرمود: «نه! به حق مصطفی سوگند که خدا، تو را در افتادن اذن نداده است.» دیوار به حال خود ایستاد و مادرم از جای خود برخاست و پدرم صد دینار صدقه داد.
در واقعه‌ی کربلا با پسر چهارساله‌اش امام باقر علیه‌السلام همراه بود و همراه اُسراء همه‌ی رنج‌ها را کشید و نسل امامت را از امام حسین علیه‌السلام پیوند داد. از این همسر، امام باقر علیه‌السلام متولد شد. (داستان ازدواج معصومین علیهم السّلام، ص 184 -بحار، ج 46، ص 215)